SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

omacek

dopuszczalne w grach (i)

omacek

dawniej: niemożność widzenia czegokolwiek, ciemność; dziś tylko w wyrażeniach: po omacku, omackiem (przestarzałe) -
a) nie widząc, kierując się dotykiem;
b) kierując się intuicją


KOMENTARZE

~gosc # 2005-10-12

omacek m III, D. ~cka, N. ~ckiem, BLM
DAW. <<niemożność widzenia czegokolwiek; ciemność>>
DZIŚ TYLKO w użyciu przysłów.: Omackiem, po omacku <<nie widząc (z powodu ciemności lub braku zdolności widzenia), kierując się dotykiem, nie wzrokiem, macając rękami w ciemności, na ślepo>>
Szukac drogi, iść omackiem, po omacku.
(źródło: http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=40186)
Ciekawe co oznaczają w opisie słowa terminy BLM, DAW. DZIŚ TYLKO?

blimunda # 2005-10-12

Co znaczy słowo "omacek" masz wyjaśnione w poprzednim wpisie.

Co do pierwszej wypowiedzi, to:

"BLM oznacza, że w danym rzeczowniku nie występują w zwykłych użyciach formy liczby mnogiej" (np. "Nowy słownik poprawnej polszczyzny" pod red. Markowskiego)
Sam skrót rozwijamy jako "bez liczby mnogiej".
Zniesienie "blm" w słownikach do gier wyjaśnione jest w Zasadach Dopuszczalności Słów

DAW. - kwalifikator ten oznacza, że dawniej używało sie takiego wyrazu w żywej mowie, w tym przypadku wraz z pełną odmianą (w wypadku "blm" zapewne liczba mnoga pojawiała sie incydentalnie, analogicznie: ciemność też powinna być "blm", ale zdarza się, że mówimy: "otoczyły nas egipskie ciemości"). Słowniki ogólne języka polskiego często notują wyrazy obecnie nie używane, ale występujące np. w lekturach (przykład "gzło", polecam lekturę "Trenów" Jana Kochanowskiego)

DZIŚ TYLKO - oznacza, że forma ta przetrwała w żywym języku do dziś, ale tylko w utartym związku frazeologicznym. Reasumując słowa obecnie występujące jedynie we współczesnych zwrotach mają zazwyczaj swój rodowód w języku naszych przodków, były one używane jako w pełni odmienne wyrazy i myślę, że nie zaszkodzi przeciętnemu inteligentnemu człowiekowi je znać. Jeśli zaliczył kurs literatury ze szkoły średniej to zapewne miał okazję się z nimi spotkać.

Serdecznie pozdrawiam
Blimunda

~gosc # 2005-10-12

Blimundo,
chyba nie zauważyłaś, że moje pytanie po opisie słowa było trochę złośliwe i ironiczne... ZDS a zalecenia słownikowe odmian. Kolejne pytanie: to w literaki gramy DAW. czy DZIŚ? Do rozważenia pozostawiam Ci również dwa słowa: "chybcika" i "chybcikiem", ciekawe skąd się one wzięły, z jakiego DAWNEGO polskiego słowa, DZIŚ nieużywanego i nienotowanego przez współczesne słowniki? ;-) Może chodzi o "chybcik" m III, D. ~ka, N. ~kiem? ;-)
~gosc 2005-10-12 10:03:20

~gosc # 2005-10-12

Co złego jest w wypowiedzi pana profesora Mirosława Bańki?
Dlaczego została usunięta?
W polskiej fleksji jest wiele form czysto potencjalnych, w rzeczywistości nie używanych. Mogą się one przydać do zabaw słownych, ale trzeba pamiętać, że takie zabawy nie mają wiele wspólnego z rzeczywistym funkcjonowaniem języka
- Mirosław Bańko, PWN

http://slowniki.pwn.pl/poradnia/lista.php?kat=3&od=40

Zachęcam Blimundę do polemiki z panem profesorem.

blimunda # 2005-10-12

do ~goscia z 2005-10-12 15:15:48:
Zauważyłam, ale miałam co najmniej dwa wyjścia. Albo nie odpowiedzieć w ogóle, albo odpowiedzieć rzeczowo, albo w stylu homika_mc, ale tę możliwość z góry wykluczyłam. Poziom niektórych wypowiedzi na forum skłania do tego, by przynajmniej od czasu do czasu odpowiedzieć rzeczowo nawet na najbardziej podstawowe (by nie rzec - głupie) pytanie.
Jeżeli jednak nie życzysz sobie, by odpowiadać na Twoje pytania, zastosuję się do Twojej prośby.

do ~goscia z 2005-10-12 15:45:58:
Z zaproszenia nie skorzystam, bo moje zdanie jest, jeśli nie identyczne, to bardzo zbliżone, więc trudno byłoby mówić o polemice.

Serdecznie pozdrawiam
Blimunda

~gosc # 2005-10-12

Tak, proszę nie odpowiadać na moje pytania, z góry dziękuję.

~gosc # 2005-10-12

Blimundo jak to się dzieje, że jesteś korną orędowniczką ZDS-u, OSPS-u, S.A. a w zasadzie podzielasz zdanie profesora Bańki?
Och, nie musisz udzielać odpowiedzi.

blimunda # 2005-10-12

Och, odpowiem. A odpowiedź jest prosta: ponieważ, moim zdaniem, nie ma sprzeczności pomiędzy ZDS, OSPS i SA, a zdaniem nie tylko prof. Bańki, ale i większości językoznawców.

Serdecznie pozdrawiam
Blimunda

~gosc # 2005-10-12

może sprecyzuję:
"DZIŚ TYLKO - oznacza, że forma ta przetrwała w żywym języku do dziś, ale tylko w utartym związku frazeologicznym."
czy w Literackach można układać coś co występuje w związku frazeologicznym?

blimunda # 2005-10-12

jak najbardziej

wendkarzyk # 2006-03-26

Macek-1. dawniej: ciemność, brak światła; 2. macka, ruchomy wyrostek ciała bezkręgowców, służący jako narząd chwytny lub dotykowy
Jeszcze parę słowników i każdy rzeczowniki będzie miał swój rodzaj męski, żeński i nijaki. To bardzo upraszcza grę w literaki.
Jutro omacka będzie znaczyło ciemność.
Gratuluję polonistom dobrego samopoczucia i zgodności z autorami WSPÓŁCZESNYCH słowników.
Pozwolę sobie przytoczyć parę słów ze sprawozdania o stanie ochrony języka polskiego
za lata 2003-2004 Rady Języka Polskiego
„Wśród wydawnictw książkowych upowszechniających kulturę języka znaczny udział przypada słownikom. Ich wpływ na kształtowanie nawyków językowych czytelników jest z pewnością duży, trzeba jednak podkreślić, że niekiedy może on mieć skutki negatywne – wtedy, gdy słownik opracowany jest niestarannie, a głównym celem jego wydania jest masowa sprzedaż. Takich słowników wydaje się niestety coraz więcej…"
A panią Blimundę zapraszam do lektury postu o słowie mail.