SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# ciastolina -04-12 maf

masa plastyczna z mąki, wody i soli, przypominająca swoim własnościami mechanicznymi plastelinę

masa plastyczna z mąki wody i soli, przypominająca swoim własnościami mechanicznymi plastelinę

# Jeep -04-11

[czytaj: dżip] marka samochodów terenowych

[czytaj: dżip] marka samochodów terenowych, obecnie produkowanych przez firmę DaimlerChrysler

# prekognicja -03-19

rzekoma zdolność postrzegania lub przewidywania zdarzeń przed ich faktycznym wystąpieniem

rodzaj jasnowidzenia, pozwalający niektórym osobom na przewidywanie przyszłych wydarzeń, traktowany niekiedy jako forma autosugestii

# westybul -02-15 tevex

1. obszerna poczekalnia w gmachu;
2. w pałacach: przedpokój o charakterze reprezentacyjnym

przedpokój o charakterze reprezentacyjnym

# DMA -02-10 maf

skrót od: Direct Memory Access

skrót od: Direct Memory Access, w informatyce: funkcja istniejąca w systemie operacyjnym Windows, powodująca szybszą pracę dysku twardego lub napędu CD-ROM

# demówka -02-07 tevex

potocznie:
1. nagranie demonstracyjne; demo;
2. wersja demonstracyjna programu komputerowego; demo;
3. kobieta, której nie da się poderwać i namówić na seks

# seksworkerka -02-06 maf

[czytaj: seksłorkerka] kobieta zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; sexworkerka, pracownica seksualna

[czytaj: seksłorkerka] kobieta uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; sexworkerka, pracownica seksualna

# seksworker

[czytaj: seksłorker] osoba zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; sexworker, pracownik seksualny

[czytaj: seksłorker] osoba uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; sexworker, pracownik seksualny

# sexworker

[czytaj: seksłorker] osoba zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; seksworker, pracownik seksualny

[czytaj: seksłorker] osoba uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; seksworker, pracownik seksualny

# sexworkerka

[czytaj: seksłorkerka] kobieta zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; seksworkerka, pracownica seksualna

[czytaj: seksłorkerka] kobieta uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; seksworkerka, pracownica seksualna

# jeep

dżip;
1. samochód terenowy;
2. samochód marki Jeep

dżip;
1. samochód marki Jeep;
2. samochód terenowy

# wirginia -02-03 tevex

1. dawny gatunek taniego tytoniu;
2. dawny gatunek cygar wyprodukowanych wirginii - taniego tytoniu

gatunek tytoniu

# kwintal -02-02

pozaukładowa jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom; decytona

jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom

# decytona

jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom; kwintal

# spożywca -02-01

1. osoba jedząca lub pijąca coś;
2. przestarzale: nabywca towarów, konsument

# tytka

1. w gwarze poznańskiej: papierowe lub foliowe opakowanie na różne towary; torebka;
2. w gwarze śląskiej: opakowanie z papieru, zwinięte w kształcie stożka lub rurki; tutka

gwarowo (głównie w gwarze poznańskiej): torba papierowa

# szczękowiec

1. przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; żuchwowiec;
2. środowiskowo: kask motocyklowy z podnoszoną przednią częścią

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; żuchwowiec

# orzechowiec -01-31

1. ciasto orzechowe;
2. przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych;
3. słonik orzechowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych

1. mały chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych;
2. przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych

# ćwiknąć

1. potocznie: ukraść; buchnąć, capnąć, zwinąć;
2. przestarzale: chlasnąć, smagnąć, uderzyć

chlasnąć, smagnąć, uderzyć

# wierszówka -01-30

potocznie:
1. tekst, za który piszący do gazety dostaje honorarium; szpaltówka;
2. honorarium autora opublikowanego w gazecie tekstu

# tonsillektomia -01-29

chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych

# trichofagia

kompulsywny nawyk zjadania włosów

# trichotillomania

zaburzenie psychiczne objawiające się wyrywaniem sobie włosów

# Karantania

jedno z pierwszych państw słowiańskich w historii, założone przez plemię Karantan

# Alemania

1. kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Niemiec, Francji i Włoch;
2. region w centralnej i wschodniej części Szwajcarii, zamieszkany przez Szwajcarów niemieckojęzycznych

# cystogastrostomia

chirurgiczne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu

# wulwektomia

całkowite lub częściowe usunięcie zewnętrznych kobiecych narządów płciowych

# salpingektomia

zabieg polegający na usunięciu jednego lub dwóch jajowodów; podwiązanie jajowodów

# testomania

nadmierne stosowanie i przywiązywanie wagi do testów wiedzy i umiejętności; testoza, sprawdzianoza

# synowektomia

usunięcie zmienionej błony maziowej w obrębie stawu lub ścięgna

# Sudermania

kraina historyczna w Szwecji

# Septymania

kraina historyczna w południowej Francji, część historycznej Oksytanii

# prostatektomia

wycięcie gruczołu krokowego

# polipektomia

zabieg usunięcia polipa ze światła przewodu pokarmowego

# czasznica

rodzaj grzybów z rodziny purchawkowatych

# hepatektomia

całkowite lub częściowe usunięcie wątroby

# kolektomia

całkowite lub częściowe usunięcie jelita grubego

# megalania

gatunek wymarłej jaszczurki z rodziny waranów

# ileostomia

stomia wytworzona na jelicie cienkim

# dychogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dichogamia

# dichogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dychogamia

dojrzewanie w kwiecie pręcików i słupków zapobiegające samozapyleniu rośliny

# bronchotomia

zabieg polegający na przecięciu tchawicy w jej części szyjnej

# arteriotomia

zabieg polegający na nacięciu tętnicy

# beatlemania

[czytaj: bitelmania] fanatyczne uwielbienie zespołu muzycznego The Beatles

# metaxa

grecka odmiana brandy wzbogacona ekstraktem z ziół

grecka brandy o owocowym posmaku

# Jamajka -01-28

1. obywatelka Jamajki (kraju);
2. mieszkanka Jamajki (wyspy)

mieszkanka Jamajki (wyspy), obywatelka Jamajki (państwa)

# Jamajczyk

1. obywatel Jamajki (kraju);
2. mieszkaniec Jamajki (wyspy)

mieszkaniec Jamajki

# Apia

stolica i największy port Samoa

stolica Samoa Zachodniego, port nad Oceanem Spokojnym

# praktykabl -01-25

praktykabel;
1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm;
2. przestarzale: składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, strapontena, dostawka

1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm; praktykabel
2. składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do rzędu stałych foteli w teatrze; praktykabel; straponten; dostawka

# praktykabel

praktykabl;
1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm;
2. przestarzale: składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, strapontena, dostawka

1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; praktykabl; ferm
2. składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do rzędu stałych foteli w teatrze; praktykabl; straponten; dostawka

# strapontena

składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, dostawka, praktykabel, praktykabl

# straponten

składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; strapontena, dostawka, praktykabel, praktykabl

składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do rzędu stałych foteli w teatrze; dostawka; praktykabel; praktykabl

# marc

[czytaj: mark] francuski winiak produkowany z wytłoków winogronowych, odpowiednik włoskiej grappy

# susceptant

dawny urzędnik sądowy przyjmujący zeznania, pomocnik notariusza

# slurry

[czytaj: slari] środek wybuchowy tańszy i bezpieczniejszy od dynamitu

środek wybuchowy tańszy i bezpieczniejszy od dynamitu

# smalta

związek nieorganiczny, sproszkowany krzemian potasu i kobaltu o szafirowej barwie; błękit królewski

sproszkowany krzemian potasu i kobaltu o barwie szafirowej

# skorzonera

[czytaj: skor-zonera] roślina warzywna, uprawiana ze względu na jadalne ciemnobrązowe lub czarne korzenie; wężymord

roślina warzywna; wężymord

# scordatura

[czytaj: skordatura] w muzyce: zmiana strojenia instrumentu strunowego ułatwiająca wykonanie pewnych pasaży, akordów itp.; skordatura

w muzyce: zmiana strojenia instrumentu strunowego ułatwiająca wykonanie pewnych pasaży, akordów itp.; skordatura

# simir

afrykański ssak drapieżny z rodziny psowatych; likaon

czarno-żółty pies z Afryki, likaon

# likaon

afrykański ssak drapieżny z rodziny psowatych; simir

simir; czarno-żółty pies z Afryki

# semita

rzadko: osoba przyjaźnie nastawiona do Żydów; filosemita

# filosemita

osoba przyjaźnie nastawiona do Żydów; semita

osoba przyjaźnie nastawiona do Żydów

# semityzm

1. w językoznawstwie: wyraz zapożyczony z języków semickich;
2. rzadko: przyjazne nastawienie do Żydów; filosemityzm

1. w językoznawstwie: wyraz zapożyczony z języków semickich;
2. rzadko: ogół poglądów, w ramach których aprobuje się obecność, kulturę itp. narodu żydowskiego

# filosemityzm

przyjazne nastawienie do Żydów; semityzm

sympatia wobec Żydów

# saaneński

1. Saane (rzeka w Szwajcarii);
2. koza saaneńska - mleczna rasa kozy domowej o krótkiej, białej sierści

Saane (rzeka w Szwajcarii)

# skyscraper -01-24

[czytaj: skajskrejper]
1. bardzo wysoki budynek, mający kilkadziesiąt pięter; drapacz chmur, wieżowiec;
2. środowiskowo: pionowa forma reklamy internetowej w kształcie wysokiego i wąskiego prostokąta

[czytaj: skajskrejper] środowiskowo: pionowa forma reklamy internetowej w kształcie wysokiego i wąskiego prostokąta

# Stanford

1. nazwisko;
2. obce imię męskie

# rawanahasta

dawny indyjski instrument smyczkowy, wywodzący się z Indii i Sri Lanki; rawanastron

# rawanastron

dawny indyjski instrument smyczkowy, wywodzący się z Indii i Sri Lanki; rawanahasta

archaiczny indyjski instrument smyczkowy

# nowoznacznik

przestarzale: neosemantyzm - wyraz już istniejący, który uzyskał nowe, dodatkowe znaczenie; neologizm semantyczny

# sztam

dawniej: pień; sztama

# sztama

1. potocznie: przyjacielski układ, zobowiązujący do wzajemnej pomocy;
2. dawniej: pień; sztam

przyjacielski układ, zapewnianie sobie wzajemnej pomocy

# polemika

1. publiczna dyskusja lub publiczny spór na istotne tematy;
2. utwór lub tekst, w którym autor przeciwstawia się opinii wyrażonej wcześniej na jakiś istotny temat

publiczna dyskusja lub publiczny spór na istotne tematy

# półjawa

stan niepełnej świadomości, niezupełna przytomność

stan między snem a jawą

# Nazaretańczyk

biblijne określenie Jezusa; Nazarejczyk

# Nazarejczyk

biblijne określenie Jezusa; Nazaretańczyk

biblijne określenie Jezusa

# Samnita

przedstawiciel jednego z dawnych ludów italskich zamieszkujących Samnium, część środkowej Italii

# wyściełać -01-23

wyścielać;
1. wykładać lub pokrywać czymś miękkim wnętrze lub powierzchnię czegoś; mościć;
2. być miękkim pokryciem czegoś

# wyścielać

wyściełać;
1. wykładać lub pokrywać czymś miękkim wnętrze lub powierzchnię czegoś; mościć;
2. być miękkim pokryciem czegoś

# palindrom

wyraz, wyrażenie lub zdanie brzmiące tak samo przy czytaniu od lewej strony do prawej, jak i odwrotnie, np. kajak

wyraz, równoważnik zdania lub zdanie brzmiące tak samo przy czytaniu od tyłu

# organizer

1. kalendarz z notatnikiem; organizator;
2. notes elektroniczny; organizator;
3. twarda okładka z klamerkami do wpinania kartek; segregator;
4. rzecz z z szufladkami lub przegródkami do przechowywania posegregowanych elementów; segregator

kalendarz z notatnikiem, zwykle elektroniczny (wyraz uważany za snobistyczny)

# organizator

organizer;
1. kalendarz z notatnikiem;
2. notes elektroniczny

# organizatory

części zarodka zwierzęcego lub ludzkiego, wpływające na rozwój sąsiadujących z nimi części w konkretne narządy; induktory, centra organizacyjne, pola indukujące

# rilsan

sztuczne włókno poliamidowe, używane jako izolacja przewodów

handlowa nazwa włókna poliamidowego

# orlon

sztuczne włókno akrylowe do wyrobu dzianin i tkanin dekoracyjnych

nazwa handlowa syntetycznego włókna poliakrylonitrynowego

# dralon

sztuczne włókno akrylowe o specjalnym przekroju poprzecznym

nazwa handlowa włókien poliakrylonitrylowych produkowanych w Niemczech

# argona

sztuczne włókno wiskozowe podobne do wełny

nazwa handlowa produkowanych w Polsce włókien wiskozowych

# spirulina

1. rodzaj sinic z rzędu trzęsidłowców;
2. handlowa nazwa sinic z rzędu drgalnicowców, stosowanych jako suplement diety

handlowa nazwa sinic z rzędu drgalnicowców, stosowanych jako suplement diety

# kliochinol

organiczny związek chemiczny, środek o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwpierwotniakowym i przeciwgrzybiczym; enteroseptol

# tolbutamid

organiczny związek chemiczny stosowany w leczeniu cukrzycy; diabetol

handlowa nazwa leku przeciwcukrzycowego; diabetol

# ker

polski kauczuk syntetyczny (skrótowo: kauczuk erytrenowy - dawna nazwa kauczuku butadienowego)

polska nazwa handlowa pewnych kauczuków, lateksów oraz żywic

# grenadier

grenadier (buławik) czarny, grenadier (buławik) siwy - gatunki ryb z rzędu dorszokształtnych

pospolita nazwa handlowa dwóch gatunków ryb z rzędu dorszokształtnych o chudym, jasnym mięsie: buławika siwego i buławika czarnego

# fenidon

organiczny związek chemiczny używany jako wywoływacz

nazwa handlowa substancji wywołującej, stosowanej w fotografii przeważnie razem z hydrochinonem

# pusia -01-22

pieszczotliwie:
1. kotka, suczka;
2. pochwa, wagina

# średniawka

potocznie: coś przeciętnego, niewyróżniającego się żadnymi szczególnymi cechami

# sztuczniak

potocznie: coś sztucznego, nienaturalnego

# kurw

wulgarnie: wyzwisko używane w stosunku do mężczyzn; skurwysyn, chuj

# zawiesić maf

1. umieścić coś gdzieś (wieszając);
2. zająć, zasłonić jakąś powierzchnię (wieszając coś);
3. wstrzymać coś na jakiś czas;
4. pozbawić kogoś praw na jakiś czas

1. umieścić coś gdzieś (wieszając);
2. zająć, zasłonić jakąś powierzchnię (wieszając coś);
3. wstrzymać coś na jakiś czas;
4.pozbawić kogoś praw na jakiś czas

# misgenderować -01-21

[czytaj: misdżenderować] środowiskowo: niepoprawnie identyfikować płeć osoby transseksualnej lub transpłciowej, np. przez użycie nieprawidłowego zaimka

[czytaj: transdżenderować] środowiskowo: niepoprawnie identyfikować płeć osoby transseksualnej lub transpłciowej, np. przez użycie nieprawidłowego zaimka

# obediencja -01-20 tevex

1. jurysdykcja władzy wolnomularskiej;
2. suwerenny związek lóż wolnomularskich;
3. w Kościele katolickim:
a) przysięga posłuszeństwa składana przez duchownych;
b) posłuszeństwo wiernych wobec Kościoła;
4. dawniej: posłuszeństwo, dyscyplina

1. władza wolnomularska;
2. w Kościele katolickim:
a) przysięga posłuszeństwa składana przez duchownych;
b) posłuszeństwo wiernych wobec Kościoła oraz duchowa władza nad wiernymi

następne >