SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# głosówka -07-30 maf

potocznie: wiadomość głosowa

# cenota

naturalna studnia wapienna lub jaskinia zalana wodą

# counter -07-29

[czytaj: kałnter] licznik odwiedzin na stronie internetowej

[czytaj: kałnter] licznik umieszczony na stronie serwisu internetowego, mierzący częstotliwość jego odwiedzania przez użytkowników

# OSiR -07-27 tevex

[czytaj: os-ir] skrót od: Ośrodek Sportu i Rekreacji

# bękarcica -07-23

dawniej: bękartka

# pogrobowiec

przenośnie: dzieło przedstawiające przestarzałą, staroświecką ideę

# pogrobowiec

1. dziecko urodzone po śmierci ojca;
2. przenośnie: zwolennik przestarzałej, staroświeckiej idei

dziecko urodzone po śmierci ojca

# bobo-frut

bobofrut;
1. potocznie: soczek dla dzieci;
2. produkt (sok, deser itp.) marki Bobo Frut

produkt (sok, deser itp.) marki Bobo Frut; bobofrut

# bobofrut

bobo-frut;
1. potocznie: soczek dla dzieci;
2. produkt (sok, deser itp.) marki Bobo Frut

produkt (sok, deser itp.) marki Bobo Frut; bobo-frut

# centon

utwór literacki składający się z cytatów pochodzących z różnych dzieł; cento

zestawienie fragmentów różnych utworów jednego lub kilku autorów

# cento

utwór literacki składający się z cytatów pochodzących z różnych dzieł; centon

poemat skompilowany z fragmentów wybranych z różnych utworów

# plombiera

rodzaj lodów z dodatkiem kandyzowanych owoców; plombir

lody z owocami

# plombir

rodzaj lodów z dodatkiem kandyzowanych owoców; plombiera

przestarzałe: rodzaj lodów z owocami

# omieg

rodzaj roślin nasiennych z rodziny astrowatych

kwiat - jedna z najwcześniejszych wiosennych bylin

# kozłowiec

omieg kozłowiec - gatunek rośliny z rodziny astrowatych

# psychoprawica -07-18 maf

pejoratywnie: prawica cechująca się irracjonalnymi poglądami i działaniami, kłamliwą i agresywną retoryką

pejoratywnie: prawica cechująca się irracjonalnymi poglądami i działaniami, kłamliwą i agresywną retoryką; patoprawica

# chram -07-16

świątynia lub miejsce kultu religijnego, szczególnie w kontekście religii słowiańskich lub azjatyckich

świątynia

# uzurpator

osoba przejmująca bezprawnie władzę, tytuł lub stanowisko, często przez przemoc, podstęp lub manipulację

osoba przejmująca władzę bez zgody otoczenia, samozwańczy dyktator

# libero

1. w piłce nożnej: stoper grający najbliżej bramki, kierujący całą obroną; ostatni obrońca (stoper);
2. w siatkówce: zawodnik mogący grać jedynie w obronie, wyróżniający się innym kolorem koszulki

1. w piłce nożnej: stoper grający najbliżej bramki, kierujący całą obroną; ostatni obrońca (stoper);
2. w siatkówce: zawodnik mogący brać udział jedynie w obronie, wyróżniający się spośród kolegów z zespołu innym kolorem koszulki

# kafkowski

1. o sytuacji: absurdalny, niezrozumiały, zmuszający do działań, których prawdziwy sens pozostaje niejasny;
2. właściwy bohaterom Franza Kafki; taki, który jest w stylu Kafki; metaforyczny, paraboliczny, groteskowy

1. właściwy bohaterom Franza Kafki; taki, który jest w stylu Kafki; metaforyczny, paraboliczny, groteskowy;
2. sytuacja kafkowska - sytuacja absurdalna, koszmarna, niezrozumiała, zmuszająca do działań, których prawdziwy sens pozostaje niejasny

# niedźwiedzi

1. należący do niedźwiedzia; zrobiony z futra lub mięsa niedźwiedzia (np. niedźwiedzia łapa)
2. taki jak u niedźwiedzia (np. niedźwiedzia siła)

1. należący do niedźwiedzia; zrobiony z futra lub mięsa niedźwiedzia (np. niedźwiedzia łapa)
2. taki jak u niedźwiedzia (np. niedźwiedzia siła)
3. niedźwiedzia przysługa - pomoc przynosząca jednak szkodę temu, któremu chciano się przysłużyć

# z wolna

odbywający się w czasie dłuższym niż zwykle i przebiegający stopniowo

jeśli coś dzieje się z wolna, to zaczynają zachodzić zmiany, a czas między nimi jest na tyle długi, że zwraca to naszą uwagę (np. śnieg padał bez przerwy i z wolna pokrywał wszystko szklistą powłoką; z prostej dotychczas drogi zmieniała się z wolna w krętą ścieżynkę)

# panini

rodzaj włoskiej kanapki podawanej na ciepło

# wykrywczy -07-15

związany z wykrywaniem, służący do wykrywania

# dyspanseryzacja

wyodrębnianie w populacji jednorodnych grup wymagających szczególnej opieki medycznej

# paser

osoba zajmująca się handlem skradzionymi towarami lub nabywaniem ich w celu odsprzedaży

człowiek zajmujący się paserstwem tj. nabywaniem albo przechowywaniem skradzionych wcześniej dóbr materialnych

# ketoza

1. stan, w którym organizm używa tłuszczy zamiast węglowodanów jako główne źródło energii
2. związek organiczny z grupy cukrów prostych zawierający w swej budowie grupę ketonową

związek organiczny z grupy cukrów prostych zawierający w swej budowie grupę ketonową

# paywall

[czytaj: pejłol] blokada w serwisie internetowym, wymagająca zapłacenia za dostęp do treści

[czytaj: pejłol] zabezpieczenie ograniczające dostępność treści w serwisie internetowym

# obiektywny

1. oparty na faktach, niezależny od osobistych poglądów lub emocji
2. istniejący niezależnie od podmiotu poznającego

1. odznaczający się obiektywizmem, wolny od uprzedzeń; np. obiektywny krytyk;
2. istniejący niezależnie od poznającego przedmiotu, np. obiektywne przesłanki

# roszczeniowiec

osoba domagająca się nadmiernych lub nieuzasadnionych korzyści, świadczeń, praw itp.

osoba często wysuwająca nieuzasadnione żądania

# roszczeniowy

domagający się nadmiernych lub nieuzasadnionych korzyści, świadczeń, praw itp.

# judogi

[czytaj: dżudogi] strój judoki (zawodnika walczącego w judo), biały, składający się z szerokich spodni i luźnej bluzy przewiązywanej pasem; judoga (częściej), dżudoga (częściej)

[czytaj: dżugogi] strój judoki (zawodnika walczącego w judo), biały, składający się z szerokich spodni i luźnej bluzy przewiązywanej pasem; judoga (częściej), dżudoga (częściej)

# judoga

[czytaj: dżudoga] strój judoki (zawodnika walczącego w judo), biały, składający się z szerokich spodni i luźnej bluzy przewiązywanej pasem; dżudoga, judogi (rzadziej)

[czytaj: dżugoga] strój judoki (zawodnika walczącego w judo), biały, składający się z szerokich spodni i luźnej bluzy przewiązywanej pasem; dżudoga, judogi (rzadziej)

# ministra

kobieta minister

# patoprawica

pejoratywnie: prawica cechująca się patologicznymi, szkodliwymi i ekstremistycznymi zachowaniami

# Basseterre

[czytaj: basTER] stolica Saint Kitts i Nevis

[czytaj: basTER] stolica Saint Christopher i Nevis

# techno club -07-11

[czytaj: techno klab] lokal rozrywkowy, w którym tańczy się przy muzyce techno; techno klub, technoklub

[czytaj: techno klab] lokal rozrywkowy, w którym tańczy się przy muzyce techno; techno klub, technklub

# port -07-10

1. miejsce postoju i obsługi statków;
2. miasto portowe;
3. złącze umożliwiające podłączenie do komputera innego urządzenia

1. miejsce postoju i obsługi statków;
2. miasto portowe;
3. port lotniczy - duże lotnisko;
4. urządzenie umożliwiające podłączenie do komputera drukarki, skanera, myszy itp.

# offshoring -07-03

[czytaj: ofszoring] przeniesienie części działalności przedsiębiorstwa do innego państwa, mające na celu redukcję kosztów

[czytaj: ofszoring] przeniesienie części działaności przedsiębiorstwa do innego państwa, mające na celu redukcję kosztów

# sawant -07-02

osoba o wyjątkowych zdolnościach lub wiedzy w jednej dziedzinie, często z zaburzeniami rozwoju umysłowego, takimi jak autyzm

osoba o wyjątkowych zdolnościach lub wiedzy w jednej dziedzinie, często z zaburzeniami rozwoju umysłowego, takim jak autyzm

# Truman

nazwisko

nazwisko, np. Harry Truman (1884-1972), amerykański polityk i prawnik, w latach 1945-1953 prezydent Stanów Zjednoczonych

# superkomórka -06-19

superkomórka burzowa - rodzaj burzy z wirującym prądem wstępującym powietrza

# anestezjolog

lekarz specjalizujący się w podawaniu znieczulenia; anestetysta

specjalista w dziedzinie anestezjologii; anestetysta

# matrykulacja

przestarzale:
1. zaliczenie kogoś w poczet studentów wyższej uczelni;
2. uroczystość przyjęcia nowych studentów na pierwszy rok studiów

# placebo

substancja lub zabieg bez aktywnego składnika leczniczego, który wywołuje pozytywne efekty zdrowotne dzięki przekonaniu pacjenta, że otrzymuje prawdziwe leczenie

środek niemający wpływu na funkcjonowanie organizmu, podawany jednak jako lek w celach psychoterapeutycznych lub przy badaniach kontrolnych nad działaniami różnych leków

# nocebo

negatywny efekt zdrowotny wywołany przez negatywne oczekiwania pacjenta wobec leczenia lub substancji, nawet jeśli są one obojętne; przeciwieństwo placebo

niepożądane objawy placebo, wywołane najczęściej przez negatywne nastawienie do terapii

# nostryfikować

dokonywać uznania zagranicznego dyplomu lub świadectwa za równoważne z krajowym

przeprowadzić lub przeprowadzać nostryfikację

# darknet

ukryta sieć internetowa, dostępna przez specjalne oprogramowanie, używana często do nielegalnych zastosowań i anonimowej komunikacji w państwach z cenzurą

sieć internetowa, z którą można połączyć się wyłącznie przy pomocy specjalnego oprogramowania, wykorzystywana zwykle do anonimowego przesyłu danych i wymiany nielegalnych materiałów

# uchylant

osoba, która uchyla się od służby wojskowej

# inflacja -05-06

1. w ekonomii: wzrost średniego poziomu cen dóbr i usług w pewnym czasie, odzwierciedlający ubytek siły nabywczej pieniądza;
2. w kosmologii: faza błyskawicznej ekspansji wczesnego wszechświata

1. w ekonomii: wzrost średniego poziomu cen dóbr i usług w pewnym okresie czasu, odzwierciedlający ubytek siły nabywczej pieniądza;
2. w kosmologii: faza błyskawicznej ekspansji wczesnego wszechświata

# Klein -05-03

[czytaj: klajn] nazwisko

[czyytaj: klajn] nazwisko

# ciastolina -04-12

masa plastyczna z mąki, wody i soli, przypominająca swoim własnościami mechanicznymi plastelinę

masa plastyczna z mąki wody i soli, przypominająca swoim własnościami mechanicznymi plastelinę

# Jeep -04-11

[czytaj: dżip] marka samochodów terenowych

[czytaj: dżip] marka samochodów terenowych, obecnie produkowanych przez firmę DaimlerChrysler

# prekognicja -03-19

rzekoma zdolność postrzegania lub przewidywania zdarzeń przed ich faktycznym wystąpieniem

rodzaj jasnowidzenia, pozwalający niektórym osobom na przewidywanie przyszłych wydarzeń, traktowany niekiedy jako forma autosugestii

# westybul -02-15 tevex

1. obszerna poczekalnia w gmachu;
2. w pałacach: przedpokój o charakterze reprezentacyjnym

przedpokój o charakterze reprezentacyjnym

# DMA -02-10 maf

skrót od: Direct Memory Access

skrót od: Direct Memory Access, w informatyce: funkcja istniejąca w systemie operacyjnym Windows, powodująca szybszą pracę dysku twardego lub napędu CD-ROM

# demówka -02-07 tevex

potocznie:
1. nagranie demonstracyjne; demo;
2. wersja demonstracyjna programu komputerowego; demo;
3. kobieta, której nie da się poderwać i namówić na seks

# seksworkerka -02-06 maf

[czytaj: seksłorkerka] kobieta zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; sexworkerka, pracownica seksualna

[czytaj: seksłorkerka] kobieta uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; sexworkerka, pracownica seksualna

# seksworker

[czytaj: seksłorker] osoba zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; sexworker, pracownik seksualny

[czytaj: seksłorker] osoba uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; sexworker, pracownik seksualny

# sexworker

[czytaj: seksłorker] osoba zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; seksworker, pracownik seksualny

[czytaj: seksłorker] osoba uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; seksworker, pracownik seksualny

# sexworkerka

[czytaj: seksłorkerka] kobieta zatrudniona w przemyśle erotycznym lub uprawiająca seks za pieniądze; seksworkerka, pracownica seksualna

[czytaj: seksłorkerka] kobieta uprawiająca seks za pieniądze lub zatrudniona w przemyśle erotycznym; seksworkerka, pracownica seksualna

# jeep

dżip;
1. samochód terenowy;
2. samochód marki Jeep

dżip;
1. samochód marki Jeep;
2. samochód terenowy

# wirginia -02-03 tevex

1. dawny gatunek taniego tytoniu;
2. dawny gatunek cygar wyprodukowanych wirginii - taniego tytoniu

gatunek tytoniu

# kwintal -02-02

pozaukładowa jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom; decytona

jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom

# decytona

jednostka masy używana w rolnictwie, równa 100 kilogramom; kwintal

# spożywca -02-01

1. osoba jedząca lub pijąca coś;
2. przestarzale: nabywca towarów, konsument

# tytka

1. w gwarze poznańskiej: papierowe lub foliowe opakowanie na różne towary; torebka;
2. w gwarze śląskiej: opakowanie z papieru, zwinięte w kształcie stożka lub rurki; tutka

gwarowo (głównie w gwarze poznańskiej): torba papierowa

# szczękowiec

1. przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; żuchwowiec;
2. środowiskowo: kask motocyklowy z podnoszoną przednią częścią

przedstawiciel grupy kręgowców charakteryzujących się rozwiniętymi kośćmi szczęki; żuchwowiec

# orzechowiec -01-31

1. ciasto orzechowe;
2. przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych;
3. słonik orzechowiec - gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych

1. mały chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych;
2. przedstawiciel rzędu roślin okrytonasiennych

# ćwiknąć

1. potocznie: ukraść; buchnąć, capnąć, zwinąć;
2. przestarzale: chlasnąć, smagnąć, uderzyć

chlasnąć, smagnąć, uderzyć

# wierszówka -01-30

potocznie:
1. tekst, za który piszący do gazety dostaje honorarium; szpaltówka;
2. honorarium autora opublikowanego w gazecie tekstu

# tonsillektomia -01-29

chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych

# trichofagia

kompulsywny nawyk zjadania włosów

# trichotillomania

zaburzenie psychiczne objawiające się wyrywaniem sobie włosów

# Karantania

jedno z pierwszych państw słowiańskich w historii, założone przez plemię Karantan

# Alemania

1. kraina historyczno-geograficzna położona na terenie Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Niemiec, Francji i Włoch;
2. region w centralnej i wschodniej części Szwajcarii, zamieszkany przez Szwajcarów niemieckojęzycznych

# cystogastrostomia

chirurgiczne połączenie między żołądkiem a torbielą jakiegoś narządu organizmu

# wulwektomia

całkowite lub częściowe usunięcie zewnętrznych kobiecych narządów płciowych

# salpingektomia

zabieg polegający na usunięciu jednego lub dwóch jajowodów; podwiązanie jajowodów

# testomania

nadmierne stosowanie i przywiązywanie wagi do testów wiedzy i umiejętności; testoza, sprawdzianoza

# synowektomia

usunięcie zmienionej błony maziowej w obrębie stawu lub ścięgna

# Sudermania

kraina historyczna w Szwecji

# Septymania

kraina historyczna w południowej Francji, część historycznej Oksytanii

# prostatektomia

wycięcie gruczołu krokowego

# polipektomia

zabieg usunięcia polipa ze światła przewodu pokarmowego

# czasznica

rodzaj grzybów z rodziny purchawkowatych

# hepatektomia

całkowite lub częściowe usunięcie wątroby

# kolektomia

całkowite lub częściowe usunięcie jelita grubego

# megalania

gatunek wymarłej jaszczurki z rodziny waranów

# ileostomia

stomia wytworzona na jelicie cienkim

# dychogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dichogamia

# dichogamia

wytwarzanie przez jednego osobnika gamet męskich i żeńskich w różnym czasie, zapobiegające samozapłodnieniu; dychogamia

dojrzewanie w kwiecie pręcików i słupków zapobiegające samozapyleniu rośliny

# bronchotomia

zabieg polegający na przecięciu tchawicy w jej części szyjnej

# arteriotomia

zabieg polegający na nacięciu tętnicy

# beatlemania

[czytaj: bitelmania] fanatyczne uwielbienie zespołu muzycznego The Beatles

# metaxa

grecka odmiana brandy wzbogacona ekstraktem z ziół

grecka brandy o owocowym posmaku

# Jamajka -01-28

1. obywatelka Jamajki (kraju);
2. mieszkanka Jamajki (wyspy)

mieszkanka Jamajki (wyspy), obywatelka Jamajki (państwa)

# Jamajczyk

1. obywatel Jamajki (kraju);
2. mieszkaniec Jamajki (wyspy)

mieszkaniec Jamajki

# Apia

stolica i największy port Samoa

stolica Samoa Zachodniego, port nad Oceanem Spokojnym

# praktykabl -01-25

praktykabel;
1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm;
2. przestarzale: składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do stałego fotela graniczącego z przejściem w salach widowiskowych, autobusach itp.; straponten, strapontena, dostawka

1. część dekoracji stawiana przed horyzontem scenicznym; ferm; praktykabel
2. składane zapasowe siedzenie bez oparcia, przymocowane do rzędu stałych foteli w teatrze; praktykabel; straponten; dostawka

następne >