SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

granatowy

dopuszczalne w grach (i)

granatowy

1. ciemnoniebieski, w kolorze granatu;
2. taki, który jest zdobiony przez granaty - twarde minerały z grupy krzemianów;
3. taki, który jest związany z granatami - pociskami ręcznymi lub artyleryjskimi, rażącymi odłamkami lub siłą wybuchu

-

granatowy

dopuszczalne w grach (i)

granatowy

potocznie: funkcjonariusz granatowej policji

POWIĄZANE HASŁA:


KOMENTARZE

~gosc # 2011-07-13

*który

tevex # 2011-07-13

dzięki ;-)

~gosc # 2012-04-07

brak

mirnal # 2019-11-10

"1. ciemnoniebieski, w kolorze granatu"
jakiego granatu i w jakim kolorze?

Dlaczego granatowy to odcień niebieskiego, a nie czerwonego?
Studiując język polski, zauważyłem, iż w języku polskim kolor granatowy jest kolorem niebieskim, co było dla mnie zaskoczeniem – owoc granat przecież jest czerwony. W języku ukraińskim i rosyjskim kolor granatowy jest właśnie czerwonym i to ma sens. Zdążyłem zapytać już kilku znajomych Polaków, dlaczego tak jest, ale nikt nie był w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie.
Uprzejmie proszę o pomoc z wytłumaczeniem tej tajemnicy.


Szanowny Panie,
rzeczywiście owoce granatowca są ciemnoczerwone, lecz nie udało mi się dotrzeć do cytatów, które wskazywałyby na to, że przymiotnik granatowy był używany w takim znaczeniu. Z przykładów użyć notowanych zarówno przez Słownik polszczyzny XVI wieku (t. VIII; http://spxvi.edu.pl/), jak i przez Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.) (www.korba.uw.pl) nie wynika, jaki kolorem nazywano granatowym, a Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku (https://sxvii.pl/index.php?strona=haslo&id_hasla=18194&forma=GRANATOWY#18194) notuje interesujący nas przymiotnik w znaczeniu ‘ciemnoniebieski’. Wiadomo jednak, że w XIX wieku granatowym nazywano kolor fioletowy – w „Panu Tadeuszu” trafiamy na opis: „A koło mnie srebrzył się mech siwobrody, / Zlany granatem czarnej zgniecionej jagody”. Można więc sądzić, że granatowy oznaczał różne barwy z zakresu: ciemnoczerwona, cie mnofioletowa, ciemnoniebieska – są one zbliżone do siebie, nic więc dziwnego, że mogły mieć wspólną nazwę.

- Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski