SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

nasermater

dopuszczalne w grach (i)

nasermater

przekleństwo używane zwłaszcza na Śląsku i Kaszubach


KOMENTARZE

~gosc # 2009-02-21

Proszę uczonych w piśmie o dodanie żnaczenia tego słowa, z poważaniem , "lucekancymon"

~gosc # 2009-07-30

To bardzo tajemnicza, wieloznaczna i wielokształtna jednostka językowa. Postaram się w miarę jasno pokazać, do czego doszedłem, badając jej genezę i znaczenie.
Słowo to jest nie tylko wiejskie, dialektalne, ale wydaje mi się, że jest ono właściwe środowiskom wiejskim i podmiejskim (może było poznawane i przejmowane w wojsku?), na terenie od Górnego Śląska po Małopolskę Wschodnią, oprócz tego mawiają tak Morawianie i Ukraińcy.
Najczęściej nasermater / na sermater / naser mater oznacza 'byle jak, marnie, źle; o pracy: niedbale' (tu dochodzą bardziej ekspresywne synonimy), np.: „Kazek (...) jak mo sie przy robocie spieszyć, to robi wszystko na sermater” – W. Skoczylas, Słownik gwary używanej w Kozach.
Na sermater, nieraz skrócone do samego sermater bywa przekleństwem, odpowiednikiem cholera, do diabła ('słowo wyrażające ostateczne pogodzenie się z czymś, co uważa się za niekorzystne, niezbyt dobre rozwiązanie; niech już tak będzie': Sermater, niek sie robi, có kce! – J. Kąś, Słownik gwary orawskiej).
Na Kaszubach, oddalonych od zwartego obszaru występowania omawianego wyrazu, znajdujemy też inną interpretację. W słowniku kaszubskim ks. B. Sychty (t. V, s. 39) czytamy, że sermater to 'zły duch, diabeł' (jedna z bardzo wielu kaszubskich nazw): „A niech ce sermatrze wezną! Do sermatra jakiego”. I wspólne z wcześniejszymi: „zrobic cos na sermatra” – 'byle jak zrobić'.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że niektórzy użytkownicy języka polskiego uważają nasermater za mocne przekleństwo, a może nawet bluźnierstwo. Inni – tylko za humorystyczne, nic nie znaczące i atrakcyjne fonetycznie (bo zawierające głoskę r). Być może posądzenie o bluźnierczość bierze się z obecności cząstki mater 'matka' (łac.), odnoszonej do Matki Jezusa. W potocznej świadomości obecne były frazy „Mater Dei” i „Stabat Mater”. Sądzę, że zwłaszcza dla mieszkańców części Śląska mógł istnieć kontrast między „sakralnym” mater a naser, gdyż jest to 2. os. l. poj. w trybie rozkazującym od nasr... Trzeba jednak lojalnie przyznać, że jeśli takie skojarzenie rzeczywiście istniało, to dziś jest ono marginalne.
Niemniej jednak wydaje się, że pierwotny podział na wyrazy był właśnie taki: naser + mater. S. Kania w Słowniku argotyzmów podał, że przekleństwo to pochodzi z języka ukraińskiego, ale wobec tak szerokiego rozpowszechnienia należy przypuszczać, że mamy raczej do czynienia z jego rozszerzaniem się z terenów niemieckojęzycznych na okoliczną słowiańską albo międzynarodową mieszanką ludnościową, rodem z czasów i mentalności dzielnego wojaka Szwejka, czego dowodem śpiewka: „od Krakova vieje viater všicko idě na sermater”.

— Artur Czesak, IJP PAN, Kraków

~gosc # 2012-01-09

Moja babcia czesto uzywa tego slowa na zmiane z nasypali piasku ;p kiedy cos sie stanie mowi: o nasypali piasku, o nasermater. Babcia urodzila sie w lwowie mieszkala tam kilkanascie lat i powiedziala ze tak tam kiedys mowili.

~gosc # 2012-06-25

Mój dziadek pochodził ze Lwowa i też mówił nasermater i nasypali piasku. Babcia, która mieszkała we Lwowie i stamtąd znała dziadka, także mawiała czasem o tym piasku, gdy zdarzyło się coś niefortunnego. Nasermater nie mówiła, bo chyba uważała to za mocniejsze przekleństwo. Teraz tęsknię z tym dziadkowym nasermater i nasypali piasku.

~gosc # 2012-09-15

nasermater = nasza matka

~gosc # 2012-10-07

Moja babcia też pochodziła ze Lwowa i także mawiała nasermater w pewnych okolicznościach.Dziś mało kto używa tego słowa.Jeżeli już usłyszę te słowo od nieznajomej osoby ,czuję że jest to bratnia dobra dusza.Dla mnie to słowo to kawałek dzieciństwa.

~gosc # 2013-04-03

Moja babcia pochodziła z okolic Pilzna (dawna Galicja) i bardzo często używała słowa nasermater w sensie "byle jak, byle jaki". Współczesną formą jest naserkiciu. Np patrzysz na robotę ekipy montującej drzwi i mówisz, że zrobili to naserkiciu, czyli delikatnie mówiąc spartaczyli robotę.

~gosc # 2013-12-03

Nasermater - jako "łagodniejsze" formy używane było jeszcze nasermajster, naserfajku i właśnie naserkiciu Tak było kiedyś (przed pół wiekiem) w Przemyślu, skąd pochodzę.

~gosc # 2014-05-24

trzeba wymienić nasermater! ale co wymienić??! no przecież mówię transformator! ależ ten telefon skrzeczy....

~gosc # 2014-07-11

matka mów nikomu
Google translate .... Łacina

~gosc # 2014-10-17

naser mater - w mojej rodzinie oznacza " już nie ma o czym mówić, wszystko jedno".

~gosc # 2014-10-28

właśnie natknęłam się na to wyrażenie pisane "Naser mater" w odcyfrowywanych przeze mnie pamiętnikach mojego ojca, który pochodził ze Lwowa. Podsumowuje nim jakąś b. groźną wojenną sytuację. Zabawne, że nigdy nie słyszałam tego z jego ust, ostało się tylko na piśmie...

~gosc # 2015-02-24

Moim zdaniem na sermater znaczy traźniesze na odpie.....dol, jak z dziadkiem naprawiałem jawę 50 mustang (żółta) łańcuch spadał to trzeba było moterkę (nakrętkę) przykręcić przy tylnym widelcu, dziadek zawsze mówił na sermater to robisz!!! Dziadek z Babcią przesiedleni byli ( jak Kargul jechał z dobytkiem w wagonie)z Jarosławia w okolice Elbląga, stad ta nieznajomość i pomieszanie słowa Na Sermater.!!!

~gosc # 2015-05-06

A u mnie nasermater wystepujew znaczeniu ze jest balagan, zagracony pokoj itp. Jak cos jest rozrzucone niedbale. u mnie to kujawy

~gosc # 2015-05-08

W moim domu często używa się słowa "nasermater" w znaczeniu "wszystko jedno". Część mojej rodziny pochodzi z Kresów. To ciekawe - z moich obserwacji wynika, że Kresowiacy mają niekiedy podobne słownictwo do Ślązaków. Ja przykładowo mówię "grule" albo "pierun", choć całe dotychczasowe życie spędziłem na Podkarpaciu :P

lagodna5 # 2015-09-23

W "sąsiedztwie" tego wyrażenia często słyszałam jeszcze "w kibiniu mater" - dla mnie jeszcze bardziej tajemnicze...

~gosc # 2016-05-14

było używane na podolu

~gosc # 2016-12-26

a ja slyszalem byc moze przekrecona wersje naser mater - serumater

~gosc # 2019-07-02

Niedbale, byle jak - to znaczyło u mojego dziadka

~gosc # 2019-07-02

Jest napisane wyżej - nasermater - a czort z tym; do diabła z tym.
Czyli taka rezygnacja z czegoś, co nie udaje się i rzucamy na przykład narzędzia (nie wychodzi nam przykręcenie śrubki, coś nie chce się czegoś trwale trzymać).
Natomiast wspomniane "w kibieni mater", nieco podobne ale mocniejsze oznaczało: "a idź do diabła!; a idź w pi...du!".

~gosc # 2020-09-28

Moja Babcia też mówiła ...a nasermater - w znaczeniu jak już zrobiła co mogła a dalej nic z tego. Znaczyło tyle co odpuszczenie z akcentem...

~gosc # 2020-10-24

etymologia słowa może pochodzić z niemieckiego "Zermatters" i wysyłać potocznie kogoś na wysokość tej szwajcarskiej miejscowości :-) W znaczeniu "a idź na drzewo - nasermater". Tę tezę potwierdzałby wpis: „należy przypuszczać, że mamy raczej do czynienia z jego rozszerzaniem się z terenów niemieckojęzycznych na okoliczną słowiańską albo międzynarodową mieszanką ludnościową, rodem z czasów i mentalności dzielnego wojaka Szwejka, czego dowodem śpiewka: „od Krakova vieje viater všicko idě na sermater” — Artur Czesak, IJP PAN, Kraków

~gosc # 2021-04-14

Babcia z Kolomyji w znaczeniu " wszystko dobre zle sie konczy"