badunia ✕

Słownik gwar polskich (t. 1, s. 264) podaje trzy znaczenia nazwy badunia: 1. ‘bagno, grzęzawisko, głęboka kałuża’ z Podkarpacia, 2. ‘wir głębokiej wody’ z okolic Sanoka oraz 3. ‘miejsce przy rzece, w którym się pierze’ z Milna w Tarnopolskiem (zachodnia Ukraina).
Źródeł tego wyrazu trzeba szukać w gwarach ukraińskich, o czym świadczy jego lokalizacja w gwarach polskich – na obszarze kontaktu z językiem ukraińskim. Słownik etymologiczny języka ukraińskiego (t. 1, s. 112) notuje dialektalne badenia (бадéня), badonia (бадóня), badunia (бадýня) jako ‘jama na dnie rzeki; kałuża na drodze’. Tam też wymienioną polską formę badunia ‘kałuża na drodze’ uznaje się za pożyczkę ukraińską. Możliwe, jak podaje wymieniony słownik, że wyraz utworzono od prasłowiańskiego *bad-/bod-, gdzie człon ten oznacza ‘kłuć, łupać, tłuc; dłubać; przebijać’. Mniej prawdopodobne jest podobieństwo z rdzeniem *bъd (ukraińskie bodnia – бодня ‘kadź, beczka, stągiew’) czy nowo-wysoko-niemieckim Bad, baden lub zapożyczenie z języków południowosłowiańskich.
Bardziej szczegółowych wyjaśnień na temat geografii tego wyrazu i jego znaczeń należy szukać w opracowaniach dotyczących toponimii ukraińskiej.

- Kazimierz Sikora, Uniwersytet Jagielloński