SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# raphanus -09-03 tevex

[czytaj: rafanus] roślina zielna z rodziny krzyżowych; rzodkiew

roślina zielna z rodziny krzyżowych; rzodkiew

# radeberger -09-02

niemieckie piwo marki Radeberger

# łyżkowina

dawniej:
1. drobny namuł, szlam zbierany łyżkowymi narzędziami;
2. partia drewna używana do wyrabiania łyżek;
3. narzędzie chirurgiczne w kształcie małej łyżki, służące do prowadzenia innego narzędzia

# Igdrasil

w mitologii nordyckiej: gigantyczne drzewo, na którym znajdują się różne światy, w tym: Asgard, Midgard, Utgard i Helheim; Yggdrasil

w mitologii północnogermańskiej: "wielkie drzewo świata"; Yggdrasill

# Yggdrasil

w mitologii nordyckiej: gigantyczne drzewo, na którym znajdują się różne światy, w tym: Asgard, Midgard, Utgard i Helheim; Igdrasil

# spadkowicz

1. drużyna sportowa lub osoba, która spadła do niższej ligi po zakończeniu sezonu;
2. firma notująca spadek wartości swoich akcji na giełdzie

drużyna lub osoba, która spadła do niższej ligi po zakończeniu sezonu

# trattoria -09-01

rodzaj włoskiego lokalu gastronomicznego, skromniejszego niż restauracja

szynk, jadłodajnia

# lewizna

1. potocznie: coś nielegalnego, niezgodnego z prawem;
2. pogardliwie: lewica

potocznie: coś nielegalnego, niezgodnego z prawem

# lojalizm

1. całkowite posłuszeństwo wobec władzy;
2. dawniej: wiernopoddaństwo wobec zaborców

1. postępowanie zgodne z przepisami prawa; prawomyślność, praworządność, lojalność;
2. w Polsce w okresie zaborów: wierność i uległość w stosunku do rządów zaborczych

# rasizm

przekonanie o wyższości lub niższości ludzi ze względu na ich rasę, kolor skóry lub pochodzenie etniczne, często prowadzące do dyskryminacji i uprzedzeń

pogląd, ideologia oraz związane z nimi zachowania wynikające z rzekomej wyższości jednych ras człowieka nad innymi

# kroplóweczka

zdrobnienie od: kroplówka

# afrosorkowce

rząd ssaków łożyskowych

# państewko

państwo obejmujące niewielki obszar; mikropaństwo, minipaństwo

państwo obejmujące niewielki obszar

# minipaństwo

państwo obejmujące niewielki obszar; mikropaństwo, państewko

# mikropaństwo

państwo obejmujące niewielki obszar; minipaństwo, państewko

państwo obejmujące niewielki obszar; państewko

# lemurowy

1. lemur; lemurzy;
2. o cechach lemurowych (podrząd ssaków)

o cechach lemurowych (podrząd ssaków)

# ruchawica maf

1. wulgarnie: rozpustnica
2. dawniej: pospolite ruszenie

# lewaczek -08-31

zdrobnienie od: lewak

# patolka -08-30 tevex

1. pogardliwie: kobieta charakteryzująca się dewiacjami społecznymi, przejawiająca zachowania patologiczne; patuska, patusiara;
2. potocznie: patologia; patola

pogardliwie: kobieta charakteryzująca się dewiacjami społecznymi, przejawiająca zachowania patologiczne; patuska, patusiara

# upodabniać -08-28

czynić podobnym; upodobniać

czynić podobnym

# zmianka

1. zdrobnienie od: zmiana;
2. dawniej: wzmianka

zdrobnienie od: zmiana

# spektator

widz;
1. osoba oglądająca przedstawienie, spektakl;
2. osoba przyglądająca się czemuś; widz, obserwant, obserwator

dawniej: osoba przyglądająca się czemuś; widz

# sokołowy

1. sokół; sokoli;
2. o cechach sokołowych (rząd ptaków)

1. sokół;
2. o cechach sokołowych (rząd ptaków)

# smugowiec

1. rodzaj ssaków z rodziny wiewiórkowatych;
2. kraśnik smugowiec - motyl z rodziny kraśnikowatych

kraśnik smugowiec - motyl z rodziny kraśnikowatych

# rycerka

1. potocznie: kobieta waleczna, mająca cechy rycerza;
2. dawniej: zawód, zajęcie rycerza

potocznie: kobieta waleczna, mająca cechy rycerza

# roczniaczka

jednolatka;
1. dziewczynka mająca jeden rok;
2. samica zwierząt mająca jeden rok

roczna samica

# jednolatka

roczniaczka;
1. dziewczynka mająca jeden rok;
2. samica zwierząt mająca jeden rok

samica zwierząt mająca jeden rok

# pośrodkowy

1. nerw pośrodkowy - nerw w ręce;
2. dawniej: znajdujący się pośrodku czegoś

nerw pośrodkowy - nerw w ręce

# owczarka

1. samica owczarka;
2. dawniej:
a) pasterka owiec;
b) żona owczarza

samica psa owczarka

# zmarzłość

[czytaj: zmar-złość] dawniej: stan tego, co jest zmarznięte, zamrożone

dawniej: stan tego, co jest zmarznięte, zamrożone

# obierza

1. sznur włókienny stanowiący obramowanie sieci rybackiej z góry i z dołu;
2. dawniej: rodzaj sideł zastawianych na zwierzynę w lesie

obramowanie sieci rybackiej z góry i z dołu sznurem włókiennym

# obiciówka

potocznie: obicie, materiał pokrywający coś

# szlifibruk

przestarzale:
1. osoba, która wałęsa się po mieście, nie mając nic do zrobienia; obibruk, włóczęga, łazik;
2. leń, nierób, próżniak; obibok

# chalkantyt -08-27

minerał, uwodniony siarczan miedzi

minerał, uwodniony siarczan miedzi; chalikantyt

# bomkliwer

pierwszy lub drugi dolny żagiel trójkątny (sztaksel) na bukszprycie (dziobaku), występujący przed kliwrem

# durometr

przyrząd do badania twardości różnych materiałów; twardościomierz

przyrząd do badania twardości metali

# twardościomierz

przyrząd do badania twardości różnych materiałów; durometr

miernik twardości ciał stałych

# epanafora

figura stylistyczna na powtórzeniu tego samego słowa lub wyrażenia na początku kolejnych segmentów tekstu; anafora

rzad. anafora

# anafora

figura stylistyczna na powtórzeniu tego samego słowa lub wyrażenia na początku kolejnych segmentów tekstu; epanafora

figura stylistyczna polegająca na rozpoczynaniu kolejnych wersów od tego samego wyrazu lub grupy wyrazów

# druciarnia

zakład produkujący druty; drutownia

zakład wytwarzający drut

# drutownia

zakład produkujący druty; druciarnia

wytwórnia drutu

# dulcian

[czytaj: dulczian] dawny instrument muzyczny z grupy aerofonów, popularny w muzyce renesansu i baroku, prototyp fagotu; dolcian

[czytaj: dulcjan] dawny instrument muzyczny, aerofon

# dolcian

[czytaj: dolczian] dawny instrument muzyczny z grupy aerofonów, popularny w muzyce renesansu i baroku, prototyp fagotu; dulcian

[czytaj: dolczan] instrument muzyczny, popularny w muzyce renesansu i baroku, prototyp fagotu

# heulandyt

rzadki minerał z gromady krzemianów

minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia

# desmin

pospolity minerał z gromady krzemianów; stilbit, stylbit

minerał z grupy zeolitów, uwodniony glinokrzemian wapnia

# stylbit

pospolity minerał z gromady krzemianów; stilbit, desmin

1. inaczej: desmin
2. inaczej: heulandyt

# stilbit

pospolity minerał z gromady krzemianów; stylbit, desmin

żółtawy lub biały minerał, uwodniony glinokrzemian wapnia i sodu; stylbit, desmin

# berlinka

1. potocznie: odcinek drogi z Berlina do Królewca, przebiegający przez Polskę;
2. dawny płaskodenny statek rzeczny, rodzaj barki;
3. dawny czterokołowy pojazd konny, rodzaj karety; berlina;
4. dawna srebrna moneta pruska;
5. przestarzale: berlinianka (mieszkanka Berlina)

1. potocznie: odcinek drogi z Berlina do Królewca, przebiegający przez Polskę;
2. dawny płaskodenny statek rzeczny, rodzaj barki;
3. dawny kryty powóz konny dla czterech osób, z dużymi oknami;
4. dawna srebrna moneta pruska;
5. przestarzale: berlinianka (mieszkanka Berlina)

# berlina

dawny czterokołowy pojazd konny, rodzaj karety; berlinka

czterokołowy pojazd konny; berlinka

# anodówka

potocznie: bateria anodowa

# adiaterma

dawniej: adiabata - linia na wykresie przedstawiająca proces przebiegający bez wymiany ciepła z otoczeniem

# adiabata

linia na wykresie przedstawiająca proces przebiegający bez wymiany ciepła z otoczeniem

linia na wykresie przedstawiająca proces adiabatyczny

# pandka

1. pandka ruda - niewielki ssak południowoazjatycki; panda mała;
2. zdrobnienie od: panda

pandka ruda - niewielki ssak południowoazjatycki; panda mała

# zesrać maf

wulgarnie: zesrać się - oddać kał

wulgarnie: zesrać się - mimowolnie oddać kał, zabrudzając własne ubranie

# InterCity tevex

[czytaj: inters-iti lub inters-ity] marka pociągów firmy PKP Intercity

[czytaj: inters-iti lub inters-ity] ekspresowy, nowoczesny pociąg, zatrzymujący się tylko na najważniejszych stacjach; intercity

# intercity

[czytaj: inters-iti lub inters-ity]
1. ekspresowy pociąg pasażerski kursujący między dwoma miastami bez zatrzymywania się na stacjach pośrednich;
2. pociąg marki InterCity (firmy PKP Intercity)

[czytaj: inters-iti lub inters-ity] ekspresowy, nowoczesny pociąg, zatrzymujący się tylko na najważniejszych stacjach; InterCity

# metandienon

organiczny związek chemiczny z grupy sterydów, lek anaboliczny powodujący m.in. przyrost masy ciała, stosowany jako środek dopingujący; metadienon, metanabol

lek anaboliczny powodujący m.in. przyrost masy ciała, stosowany jako środek dopingujący; metadienon; metanabol

# metadienon

organiczny związek chemiczny z grupy sterydów, lek anaboliczny powodujący m.in. przyrost masy ciała, stosowany jako środek dopingujący; metandienon, metanabol

lek anaboliczny powodujący m.in. przyrost masy ciała, stosowany jako środek dopingujący; metanabol, metandienon

# merkaptopuryna

organiczny związek chemiczny, lek przeciwnowotworowy i immunosupresyjny

lek przeciwnowotworowy

# niketamid

organiczny związek chemiczny, substancja psychoaktywna pobudzająca ośrodkowy układ nerwowy, stosowana m.in. w zapaści, w zatruciach czadem, barbituranami, alkoholem i narkotykami; koramina, kardiamid

lek pobudzający ośrodkowy układ nerwowy, stosowany m.in. w zapaści, w zatruciach czadem, barbituranami, alkoholem i narkotykami; koramina, kardiamid

# nitrofural

pochodna nitrofuranu, substancja lecznicza o działaniu bakteriostatycznym, a w większych stężeniach bakteriobójczym

lek, w zależności od stężenia: bakteriobójczy lub bakteriostatyczny

# suramina

organiczny związek chemiczny, lek przeciwpierwotniakowy stosowany dożylnie w leczeniu zakażeń

lek przeciwpierwotniakowy stosowany w leczeniu zakażeń

# głask

1. w psychologii: bodziec społeczny, pozytywny (pochwała, uznanie) lub negatywny (krytyka, atak), jaki człowiek otrzymuje od innej osoby w ramach interakcji;
2. potocznie, rzadko: pieszczotliwe pogłaskanie, dotknięcie

w psychologii: wzmocnienie pozytywne

# nakrąż

rodzaj roślin (krzewów) z rodziny kaparowatych

pestka dyni

# newiz

w geologii: jedno z podpięter oksfordu (najniższego piętra górnej jury)

w geologii: jedno z podpięter oksfordu

# oksford

1. tkanina bawełniana o charakterystycznym splocie skośnym, zwanym splotem oksfordzkim; oxford;
2. najstarszy wiek późnej jury, trwający około 5,5 miliona lat

tkanina bawełniana o charakterystycznym splocie skośnym, zwanym splotem oksfordzkim; oxford

# pel-mel

pêle-mêle;
1. coś bezładnie pomieszanego; mieszanina;
2. rozmowa na wszystkie tematy, o niczym

# pêle-mêle

[czytaj: pelMEL] pel-mel;
1. coś bezładnie pomieszanego; mieszanina;
2. rozmowa na wszystkie tematy, o niczym

# siddur

[czytaj: s-iddur] żydowska książka zawierająca modlitwy na dni powszednie i zwykłe soboty, odmawiane w synagodze i w domu; sidur

[czytaj: s-iddur] w religii judaistycznej: książka zawierająca modlitwy odmawiane w dni powszednie i w zwykłe soboty, zarówno w domu jak i w synagodze; sidur

# sidur

[czytaj: s-idur] żydowska książka zawierająca modlitwy na dni powszednie i zwykłe soboty, odmawiane w synagodze i w domu; siddur

[czytaj: s-idur] w religii judaistycznej: książka zawierająca modlitwy odmawiane w dni powszednie i w zwykłe soboty, zarówno w domu jak i w synagodze; siddur

# skoro maf

spójnik pełniący wiele funkcji w zdaniu

spójnik pełniący wiele funkcji w zdaniu; używany najczęściej w zdaniu: "Skoro słowo X występuje w słowniku, to dlaczego nie ma słowa Y?"

# e

1. samogłoska w języku polskim;
2. liczba będąca podstawą logarytmu naturalnego, wynosząca w przybliżeniu 2,7182818; liczba Nepera, liczba Eulera

1. samogłoska w języku polskim;
2. liczba będąca podstawą logarytmu naturalnego, wynosząca w przybliżeniu 2,7182818; liczba Nepera, liczba Eulera;
3. proszek do prania marki E

# Podole

kraina geograficzno-historyczna we wschodniej części Europy

region w Polsce

# ciastkować -08-25 tevex

potocznie:
1. ciastkować się - o podkładzie na twarz: zbrylać się na skórze;
2. jeść ciastka;
3. piec ciastka

potocznie:
1. o podkładzie na twarz - zbylać się na skórze;
2. jeść ciastka;
3. piec ciastka

# followować

[czytaj: falołować] potocznie: obserwować kogoś w mediach społecznościowych

[czytaj: folołować] potocznie: obserwować kogoś w mediach społecznościowych

# ogarniacz

potocznie: osoba rozumna, bystra, zaradna; bystrzak

potocznie: ktoś zaradny

# jednostrzałowiec

potocznie: broń jednostrzałowa

# psolubny

potocznie:
1. lubiący psy;
2. przyjazny psom, przystosowany do potrzeb psów

# kotolubny

potocznie:
1. lubiący koty;
2. przyjazny kotom, przystosowany do potrzeb kotów

lubiący koty

# raszyzm

ideologia putinowskiej Rosji, łącząca elementy nacjonalizmu, imperializmu, kultu wodza i militaryzmu; faszyzm rosyjski

rosyjski faszyzm

# tolerasta

pogardliwie: osoba przesadnie akcentująca swoją tolerancję wobec różnych poglądów, stylów życia czy mniejszości

pogardliwie: osoba tolerancyjna

# tymczasować

potocznie: tymczasowo opiekować się zwierzęciem czekającym na adopcję

o zwierzęciu: znajdować się pod tymczasową opieką do momentu adopcji

# mercz

potocznie: merchandiser - osoba zajmująca się w firmie sprzedażą towarów lub usług oraz ich promocją

potocznie:
1. potocznie: produkty związane z marką, zespołem, artystą lub wydarzeniem; merch;
2. merchandiser - osoba zajmująca się w firmie sprzedażą towarów lub usług oraz ich promocją

# mercz

potocznie: produkty związane z marką, twórcą, fandomem lub wydarzeniem; merch

# merch

[czytaj: mercz] potocznie: produkty związane z marką, twórcą, fandomem lub wydarzeniem; mercz

potocznie: produkty związane z marką, zespołem, artystą lub wydarzeniem

# backlash

[czytaj: baklasz] potocznie: fala sprzeciwu, krytyki

potocznie: fala sprzeciwu, krytki

# wideokast

podcast w formie wideo; wideocast, videocast

internetowa audycja w formie wideo, podobnie jak podcast

# wideocast

[czytaj: wideokast] podcast w formie wideo; videocast, wideokast

podcast w formie wideo; videocast

# videocast

[czytaj: wideokast] podcast w formie wideo; wideocast, wideokast

podcast w formie wideo; wideocast

# pierdololo

wulgarnie: gadanie bez sensu, od rzeczy; pierdolamento, pierdu-pierdu

wulgarnie: gadanie bez sensu, od rzeczy

# pierdolamento

wulgarnie: gadanie bez sensu, od rzeczy; pierdololo, pierdu-pierdu

wulgarnie: bezsensowne gadanie

# przeciwstarzeniowy

spowalniający procesy starzenia; antystarzeniowy

zapobiegający starzeniu się skóry związanym z wiekiem

# antystarzeniowy

spowalniający procesy starzenia; przeciwstarzeniowy

spowalniający procesy starzenia

# czilowanko

potocznie: odpoczywanie, relaksowanie się, odprężanie się; chillowanko

# chillowanko

[czytaj: czilowanko] potocznie: odpoczywanie, relaksowanie się, odprężanie się; czilowanko

# chustonoszenie

potocznie: noszenie dziecka przy ciele z użyciem specjalnej chusty

# ciąganka

potocznie: zabawka na kółkach do ciągnięcia za sznurek; ciągacz

# ciągacz

1. osoba obsługująca ciągarkę w hucie;
2. potocznie: zabawka na kółkach do ciągnięcia za sznurek; ciąganka

robotnik obsługujący ciągarkę w hucie

# cytobus

potocznie: autobus umożliwiający wykonanie badań cytologicznych

# dietować

potocznie: być na diecie

następne >