SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

książę

dopuszczalne w grach (i)

książę

1. niekoronowany władca państwa lub pewnego terytorium;
2. członek rodziny panującej;
3. członek rodu arystokratycznego dziedziczący tytuł lub mający go z nadania

POWIĄZANE HASŁA:


KOMENTARZE

100kingusia100 # 2008-05-06

jaka jest poprawna odmiana wyrazu książę??????????? proszę o pomoc. natychmiast!

~gosc # 2008-07-11

l.poj.
M: książę
D: księcia
C: księciu
B: księcia
Msc: księciu
W: książę

l. mn.
M: książęta
D: książąt
C: książętom
B: książęta
Msc: książętach
W: książęta

~gosc # 2008-12-04

Dwa miechy jak z bicza strzelił, ale się doczekałeś, zadowolony?

~gosc # 2008-12-04

doczekałaś, zadowolona - spórz na nick :-)

~gosc # 2009-11-05

l.poj.

M.Książę
D.Księcia
C.Księciu
B.Księcia
N.z księciem
MSC.o księciu
W.Księciu!

l.mn.

M.Książęta
D.Książąt
C.Książętom
B.książęta
N.z Książętami
Msc.o Książętach
W. Książęta

Ta pierwsza osoba zle napisała lepiej sie tym co ona napisała nie sugerujcie.

~gosc # 2009-11-06

prawie dobrze, tylko biernik l.mn. brzmi "książąt".

~gosc # 2010-05-04

Nie, w bierniku w liczbie mnogiej jest tak ...... biernik(kogo?co? np. widzę), kogo widzę? widzę KSIĄŻĘTA !

~gosc # 2011-01-06

Deklinacja oryginalna, zgodna zatem z pierwotnym rzeczownika rodzajem (i znaczeniem), to:
syngularnie:
m.: książę;
d.: książęcia;
c.: książęciu;
b.: książę;
n.: książęciem;
ms.: książęciu;
w.: książę(!)
I pluralnie:
m.: książęta;
d.: książąt;
c.: książętom;
b.: książęta;
n.: książęt-/-ami, (starzej): -ty;
ms.: książę-/-tach, (starzej): -ciech;
w.: książęta(!)

Oryginalnie bowiem "książę" rodzaju było nijakiego, jak np.: "chłopię", "dziewczę", "siemię", znacząc (ściśle): dziecię księże (księdza), jak: "królewię" dziecięciem jest "królewskim", "królowym", "kocię" "kocim", "lwię" "lwim", czy: "oślę" "oślim", bądź zdrobniale - poufale lub hipokorystycznie, jak w parze: "zwierz" - "zwierzę". Mianowity "ksiądz" to wówczas władca państwowy, przewódca polityczny, ale świecki, laicki - nie pomazaniec zatem, jakimże stawał się ceremonialnie namaszczany dopiero w obrzędzie liturgicznym "król" - swoisty "delegat" Boży na ziemi. Wspomnieć warto przytem, że "ksiądz" to zniekształcona już postać wcześniejszego: "kniędza" (por. rus.: "kniaź"), przeto "książęciem" zastąpiono wcześniejsze, etymologicznie właściwe: "kniążę".

~gosc # 2012-02-07

Dzięki za wywód. Podobnież "kniaź" spokrewnion jest z germanskimi "king" i "König", a może i ze starogreckim "anax" bądź "vanax". Kneź Dreptak.

~gosc # 2012-02-07

wyraz rodzimy oczywiście, nie pochodzący od tamtych, jeno tak starodawny że z tamtymi spokrewniony

~gosc # 2012-03-12

trochę późne te odpowiedzi. pytanie zadano w maju 2005 roku a wpisy są jeszcze cztery lata później. :)

mirnal # 2012-09-24

Dość pejoratywnie - dwa księcie? Małe książątka – mały kłopot, duże księcie – duży kłopot. Pod. profesory, studenty, sołdaty.

pluralis4ever # 2012-09-25

jeszcze a propos biernika l.mn. - wyraz książę jest męskoosobowy, a więc biernik l.mn. jest równy dopełniaczowi (a nie mianownikowi).

tak więc poprawne jest: "widzę dwóch książąt"
a nie - "widzę dwaj książęta"

mirnal # 2012-09-25

podobnie jak "widzę dwóch panów, mężczyzn: a nie "widzę dwaj panowie, mężczyźni", natomiast (niemosob.) "widzę dwa słonie", ale "widzę dwóch kretynów" (niezależnie - tak mi się wydaje - czy mamy na myśli "ci kretyni", czy "te kretyny". Ale to biernik, co jednak z mianownikiem - "jakieś dwa pacany, kretyny, sołdaty, malarze, gamonie, księcie"? Księcie?

pluralis4ever # 2012-09-25

Tutaj chyba nie ma formy deprecjatywnej, a ściślej mówiąc - jest ona równa zwykłej l.m. (czyli np. "te głupie książęta")

mirnal # 2012-09-25

chyba każdy rzeczownik ma taką formę, natomiast są rz. zakończone "l, rz, j, ż, ń" itp. i mają formy tak normalne, jak depr. identyczne - dwaj/dwa (ci/te) malarze, mazgaje, papieże, notariusze, gamonie

~gosc # 2014-03-19

Smoki jedzą książąt... czy to poprawnie. Bardziej brzmi Smoki jedzą książęta. Który przypadek rządzi w obydwu przypadkach? Pierwszy to biernik, drugi zaś to dopełniacz. Czy tak? Pozdrawiam.

przekorny # 2014-03-19

Podpowiedź: smoki jedzą księżniczek? (A drugi przykład to mianownik). =)

~gosc # 2014-03-19

"Smoki jedzą książąt" - wbrew pozorom, jest poprawne.

porównaj:
Policjanty biją studentów (nie: policjanty biją studenty)

~gosc # 2014-03-19

"Pierwszy to biernik, drugi zaś to dopełniacz."


Czasownik "jeść" - jak (chyba) powszechnie wiadomo - wymaga użycia biernika.
Biernik zaś - jak już wspomniano w jednym z wcześniejszych komentarzy - brzmi tak samo jak dopełniacz.