SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

winien

dopuszczalne w grach (i)

winien

czasownik modalny występujący w zdaniach wyłącznie w użyciu orzeczeniowym i tylko w połączeniu z bezokolicznikiem;
1. jest pożądane, żeby ktoś coś zrobił, wykonał, np.: Winien zapłacić czynsz.;
2. jest wskazane, żeby ktoś lub coś spełniało określone warunki, np.: Uczeń winien być grzeczny.

-

winien

dopuszczalne w grach (i)

winny

będący sprawcą czegoś; ponoszący za coś odpowiedzialność

-

winien

dopuszczalne w grach (i)

winien

1. mający do spłacenia dług lub inne zobowiązania, zawdzięczający coś komuś; winny;
2. taki, który jest przyczyną, sprawcą czegoś złego, ponoszący za coś odpowiedzialność; winny

-

winien

dopuszczalne w grach (i)

winien

w rachunkowości: lewa strona konta księgowego; debet


KOMENTARZE

milekplmilek # 2007-09-16

winnom, winnoś chyba trzeba też wywalić z ispella, tak jak powinnom i powinnoś

twgliwice # 2008-08-26

brakuje mi bardzo popularnego stwierdzenia:
np: podróżujący winien sprawdzić zgodność biletu z jego życzeniem.
Brak?

twgliwice # 2008-08-28

będę zaglądał tu aż do wtedy, gdy ktoś nie zareaguje

wybrykznatury # 2008-08-28

Ale jakiej jeszcze reakcji oczekujesz? Wspomniane przez Ciebie hasło figuruje tu od co najmniej półtora roku, tyle że opatrzono je błędną definicją.
Możesz sobie, rzecz jasna, tu zaglądać, ale gdybyś - dla odmiany - zapragnął zrobić coś sensownego, to w poprawieniu deficji pomogą Ci adresy: http://www.sjp.pl/winny#p207278 oraz http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2536473

~gosc # 2008-08-29

Znaczenie wprowadzone przez mafa jest złe. Odmiany wskazują, że to nie rzeczownik (żaden sprawca, winowajca). Tu jest to synonim słowa 'powinien'.

~gosc # 2008-08-29

Znaczenie wprowadzone przez mafa jest złe. Odmiany wskazują, że to nie rzeczownik (żaden sprawca, winowajca). Tu jest to synonim słowa 'powinien'.

~gosc # 2009-08-05

Czy "winien" to czasownik?

~gosc # 2009-08-09

Znaczenie wprowadzone przez mafa jest złe. Odmiany wskazują, że to nie rzeczownik (żaden sprawca, winowajca). Tu jest to synonim słowa 'powinien'.

matematyczny # 2009-08-09

BRAWO!, BRAWO! Dziękuję, że w końcu ktoś jął zmienić tę definicyję ;D

1szystycznia # 2009-09-30

korekta definicji, meg zgubila stare znaczenie (to z 'Ja jestem wszystkiemu winien.'), poprawione.

a co do przynaleznosci gramatycznej - 'winien' to w zasadzie archaiczna niezlozona (prosta) forma przymiotnika 'winny', ale obecnie funkcjonuje raczej jako wykladnik modalnosci, i gramatycznie jest chyba to 'winien' najblizsze czasownikowi modalnemu z odmiana defektywna, laczac sie z czasownikiem w bezokoliczniku tworzac orzeczenie ("Pracodawca winien zapewnić pracownikowi odpowiednie warunki pracy."), chociaz uzywazne tez bywa jako rzeczownik ("To ja jestem winien."); w funkcji przymiotnikowej w normalnej polszczyznie zostalo chyba juz wyparte przez 'winny' ("Na sali sądowej siedział co najmniej jeden winny człowiek.")

wybrykznatury # 2009-09-30

Nie, miszczu. Meg niczego nie zgubiła...
Zarówno 'osobę ponoszącą winę', jak i "ja jestem wszystkiemu winien" (bo - wbrew temu, co twierdzisz - są to dwie różne rzeczy) od lat znaleźć można pod hasłem "winny" (odpowiednio nr 2 i 3).

1szystycznia # 2009-09-30

w takim razie bledne sa flagi przy 'winien', bo 'winien' w uzyciu czasownika modalnego funkcjonuje obecnie tylko jako forma elipsoidalna od 'jest winien', a wiec zgodnie z ZDS nie moze miec ustawionych flag na czasownik i dolaczanych partykul koniugacyjnych (-eś, -em, -aś, -am, -oś, -om); samo 'winien' realizuje paradygmat deklinacji przymiotnikowej defektywnej (tylko M.l.poj, reszta zrownana z przymiotnikiem 'winny'); PWN podaje tylko formy deklinacyjne, bez koniugacyjnych, dla 'winien' - bo 'winieneś' to 'winien jesteś', itd.

1szystycznia # 2009-09-30

przejrzalem wszystko jeszcze raz, i wychodzi na to, ze meg jednak cos pomieszala, tylko w druga strone...

znaczenie 'ktos majacy dlugi, zobowiazania', to uzycie przymiotnik w funkcji rzeczownika, a nie czasownik, wiec powinno to isc do definicji 'winny', a nie 'winien', bo 'winien', to haslo podane jako synonim 'powinien', a wiec z flagami czasownikowymi; blad wiec jednak byl, najpierw u meg, a potem u mnie. teraz powinno byc juz lepiej.

1szystycznia # 2009-09-30

niech ktos przytomny przejrzy teraz, bo ja juz tym calym winnym zagadnieniem zaczynam rzygac... wybryk, co o tym myslisz co teraz jest?

wybrykznatury # 2009-09-30

W wolnej chwili rzucę okiem. Teraz natomiast rzucę linkę, która powinna uchronić Cię przed dalszym tonięciem w domysłach i przypuszczeniach.
Pod adresem, który podałem pół metra wyżej, wygląda to niemal identycznie, tyle że tamten słownik (w odróżnieniu od USJP np.) z zasady nie podaje żadnych końcówek, więc nie dziwota, że ich tam nie znalazłeś.

Zapewne tak samo wygląda to też u Podrackiego i Karpowicza, od których żywcem skopiowano to tutaj. W dodatku zrobiono to praktycznie bez użycia (tak często przez Cię wspominanych) flag, większość odmian wklepując ręcznie, co jeszcze bardziej zmniejsza prawdopodobieństwo pojawienia się jakichś form z zupełnego sufitu.
Odmiany tych pewuenowskich 'winien I' i 'winien III' wyglądają mi na identyczne, więc tutejsi operatorzy nie popełnili chyba jakiejś strasznej zbrodni, łącząc to w jedno...

http://tnij.org/winieni
http://tnij.org/winienii
http://tnij.org/winieniii

1szystycznia # 2009-09-30

nie pisalem o PWN online. a z tych z pwn.pl, to dwa z tych znaczen (I i II) sa rzeczownikami (nb przymiotnikami w funkcji rzeczownika), analogicznie do 'winny' (ten winien jak ten winny) a jedno (III) jest czasownikiem modalnym o znaczeniu zblizonym do powinien, z analogicznymi formami odmiany (koniugacyjnymi) i osobnym wpisem dodanymi dla odroznienia od form deklinujacych.

~gosc # 2009-10-13

do usunięcia ten synonim pod "1. mający do spłacenia dług[...]"

~gosc # 2014-10-09

winien bo jest dłużny, powinien bo złamał przepisy.

~gosc # 2015-02-13

W def. 2, tej pierwszej od góry: zmieńmy "... Winien ..." na '... winien ...".

~gosc # 2015-11-02

Winny - to może być smak albo zapach.
Winien - to ktoś może być coś komuś.

Zatem jeżeli jesteś winny, to znaczy że pachniesz winem.
Sęk w tym, że nawet sądy i sędziowie, są niedouczeni; przynajmniej nie z języka polskiego.

~gosc # 2020-07-21

A czynności?
Winne być powtórzone? czy może raczej:
Winny być powtórzone?
Pomóżcie, proszę, bo się już pogubiłem.