SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# rozdymka 2023-02-03 tevex

tropikalna ryba oceaniczna o ciele pokrytym kolcami, nadymająca się w sytuacji zagrożenia, podawana jako przysmak w kuchni japońskiej pomimo swej toksyczności; fugu, takifugu

tropikalna ryba oceaniczna o ciele pokrytym kolcami, nadymająca się w sytuacji zagrożenia; podawana jako przysmak w kuchni japońskiej pomimo swej toksyczności; fugu, jeżówka, najeżka, rybojeż

# rekompensacyjny

1. związany z materialnym zadośćuczynieniem za poniesione straty; rekompensatowy, wyrównawczy, odszkodowawczy, kompensacyjny;
2. stanowiący moralne zadośćuczynienie za doznane krzywdy

stanowiący rekompensatę, wynagradzający straty, szkody, krzywdy; wyrównawczy, odszkodowawczy, kompensacyjny

# bugaj

1. babka pieczona z utartych ziemniaków z mąką, cebulą, usmażonymi kawałkami boczku i innymi dodatkami; rejbak, nagus;
2. dawniej: skupisko krzewów lub młodych drzew

kępa krzewów

# rejbak

1. kluska z tartych surowych ziemniaków, mąki i gotowanych ziemniaków;
2. babka pieczona z utartych ziemniaków z mąką, cebulą, usmażonymi kawałkami boczku i innymi dodatkami; bugaj, nagus

1. kluska z tartych surowych ziemniaków, mąki i gotowanych ziemniaków;
2. babka pieczona z utartych ziemniaków z mąką, cebulą, usmażonymi kawałkami boczku i innymi dodatkami

# pseudonimizacja

przetwarzanie danych osobowych w taki sposób, by nie można ich było przypisać konkretnej osobie bez użycia dodatkowych informacji, które są przechowywane i zabezpieczone w innym miejscu

przekształcanie informacji o czyichś danych osobowych mające na celu ukrycie tożsamości danej osoby i umożliwienie jej identyfikacji

# protestant

1. osoba wyznająca protestantyzm;
2. osoba uczestnicząca w proteście; protestowicz, protestator

wierny jednego z wyznań protestanckich

# protestowicz

osoba uczestnicząca w proteście; protestant, protestator

osoba występująca z protestem, przeciwstawiająca się czemuś

# prostownica

1. maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prościarka, prostowarka;
2. urządzenie do prostowania włosów;
3. urządzenie do prostowania prądu elektrycznego; prostownik

# prostowarka

maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prostownica, prościarka

# prościarka

maszyna do prostowania wyrobów metalowych; prostownica, prostowarka

maszyna służąca do prostowania wyrobów metalowych

# prolifer

[czytaj: prolajfer] [czytaj: prolajfer] osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; pro-lifer, prolajfer

[czytaj: prolajfer] członek organizacji lub ruchu prowadzącego działalność naukową, wychowawczą i edukacyjną w celu obrony życia człowieka od poczęcia do śmierci; pro-lifer

# pro-lifer

[czytaj: prolajfer] osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; prolifer, prolajfer

[czytaj: prolajfer] członek organizacji lub ruchu prowadzącego działalność naukową, wychowawczą i edukacyjną w celu obrony życia człowieka od poczęcia do śmierci; prolifer

# prolajfer

osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci; prolifer, pro-lifer

osoba głosząca prawo do życia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci

# kondomat

automat do sprzedaży prezerwatyw; prezerwatomat, gumkomat

automat do sprzedaży prezerwatyw; prezerwatomat

# prądochłonny

zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerczy, prądożerny

# prądożerny

potocznie: zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerczy, prądochłonny

# prądożerczy

potocznie: zużywający bardzo dużo energii elektrycznej; prądożerny, prądochłonny

# postnowoczesność

ponowoczesność;
1. okres w dziejach, który nastąpił po nowoczesności;
2. prąd filozoficzny powstały w drugiej połowie XX wieku; postmodernizm

1. okres w dziejach, który nastąpił po nowoczesności;
2. prąd filozoficzny powstały w drugiej połowie XX wieku

# ponowoczesność

postnowoczesność;
1. okres w dziejach, który nastąpił po nowoczesności;
2. prąd filozoficzny powstały w drugiej połowie XX wieku; postmodernizm

# portrecista

artysta malujący, rzeźbiący lub fotografujący przedstawienia twarzy lub całej sylwetki człowieka; portreciarz

1. fotograf wykonujący zdjęcia portretowe;
2. malarz tworzący portrety

# pocket

[czytaj: poket] potocznie:
1. mały przedmiot mieszczący się w kieszeni;
2. kieszeń;
3. mały motocykl

[czytaj: poket]
1. mały przedmiot mieszczący się w kieszeni, np. książka w formacie pocket;
2. kieszeń;
3. potocznie: mały motocykl

# płaskoziemianin

osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemiec, płaskoziemca

osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemiec

# ludzina

żartobliwie: ludzkie mięso

# pleczasty

1. mający szerokie, mocne plecy; pleczysty;
2. żartobliwie: mający poparcie jakichś wpływowych osób

taki, który ma szerokie plecy; pleczysty

# pleczysty

mający szerokie, mocne plecy; pleczasty

mający szerokie, mocne plecy

# PiS-ówka

pisówka, PiS-ówa, pisówa; pogardliwie:
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

# pisówka

PiS-ówka, PiS-ówa, pisówa; pogardliwie:
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

PiS-ówka, pisówa;
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

# PiS-ówa

pisówa, PiS-ówka, pisówka; pogardliwie:
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

# pisówa

PiS-ówa, PiS-ówka, pisówka; pogardliwie:
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

PiS-ówka, pisówka;
1. zwolenniczka partii Prawo i Sprawiedliwość;
2. członkini partii Prawo i Sprawiedliwość

# oksy

potocznie: okulary; binokle, bryle, cyngle, patrzałki, pingle, szkła

potocznie: okulary

# piłkoholik

osoba bardzo interesująca się piłką nożną, poświęcająca jej zbyt wiele czasu

osoba bardzo interesująca się piłką nożną, poświęcająca piłce nożnej zbyt wiele czasu

# pijarówa

pogardliwie: kobieta zawodowo dbająca o dobry wizerunek i akceptację danej osoby, firmy lub organizacji; PR-ówka, pijarówka

kobieta zawodowo dbająca o dobry wizerunek i akceptację danej osoby, firmy lub organizacji; PR-ówka, pijarówka

# PR-ówka

kobieta zawodowo dbająca o dobry wizerunek i akceptację danej osoby, firmy lub organizacji; pijarówka, pijarówa

# eksurbanizacja

proces niekontrolowanego powiększania się miast; rurbanizacja, peryurbanizacja

poszerzanie się miejskich terytoriów na obszary o mniej intensywnej urbanizacji, np. przedmieścia; rurbanizacja

# rurbanizacja

proces niekontrolowanego powiększania się miast; eksurbanizacja, peryurbanizacja

poszerzanie się miejskich terytoriów na obszary o mniej intensywnej urbanizacji, np. przedmieścia; eksurbanizacja

# pekiniec

jedna z najstarszych ras psa domowego; pekińczyk

pies rasy pekińczyk

# pekińczyk

1. jedna z najstarszych ras psa domowego; pekiniec;
2. pekińczyk żółty - gatunek małego ptaka z rzędu wróblowych; pekińczyk czerwonodzioby

jedna z najstarszych ras psa domowego

# maczek

1. zdrobnienie od: mak;
2. rodzaj roślin z rodziny makowatych; pozłotka, eszolcja

zdrobnienie od: mak

# eszolcja

rodzaj roślin z rodziny makowatych; pozłotka, maczek

roślina zielna z rodziny makowatych; pozłotka

# pozłotka

1. cienka folia pokryta warstewką metalu w kolorze złota lub srebra, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; pazłotko, pozłotko, sreberko, cynfolia, staniol;
2. rodzaj roślin z rodziny makowatych; eszolcja, maczek

1. zdrobnienie od: pozłota
2. cienka, miękka blaszka imitująca złoto, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; staniol; pozłotko; cynfolia
3. roślina zielna z rodziny makowatych; eszolcja

# pozłotko

cienka folia pokryta warstewką metalu w kolorze złota lub srebra, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; pozłotka, pazłotko, sreberko, cynfolia, staniol

cienka, miękka blaszka imitująca złoto, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; cynfolia; pozłotka; staniol

# pazłotko

cienka folia pokryta warstewką metalu w kolorze złota lub srebra, używana głównie do pakowania artykułów spożywczych; pozłotka, pozłotko, sreberko, cynfolia, staniol

folia lub papierek pokryte warstewką metalu w kolorze złota lub srebra; sreberko

# artycha

1. ekspresywnie: artystka;
2. potocznie:
a) specjalistka; fachmanka, fachura;
b) kobieta zachowująca się w sposób dziwny lub trudny do zaakceptowania;
3. gwarowo: wódka; gorzała, gorzałka

gwarowo:
1. artystka;
2. złodziejka, przestępczyni;
3. kobieta przysparzająca wielu kłopotów; numerantka

# artycha

1. ekspresywnie: artysta;
2. potocznie:
a) fachowiec, spec; fachman, fachura;
b) mężczyzna zachowujący się w sposób dziwny lub trudny do zaakceptowania

gwarowo:
1. artysta;
2. złodziej, przestępca;
3. mężczyzna przysparzający wielu kłopotów; numerant, ananas, ziółko, ancymonek

# monotematyczny

1. związany z jednym tematem;
2. pejoratywnie: mówiący ciągle o tym samym

dotyczący lub związany z jednym tematem, potocznie: mówiący ciągle o tym samym

# korytować 2023-02-02

przygotowywać grunt pod budowę nawierzchni, zwykle z kostki brukowej

# testoza

zbyt częste przeprowadzanie w szkole testów; sprawdzianoza

# sprawdzianoza

zbyt częste przeprowadzanie w szkole sprawdzianów; testoza

zbyt częste przeprowadzanie w szkole sprawdzianów

# niskopółkowiec

potocznie: produkt tani w porównaniu z innymi produktami tego rodzaju; budżetowiec

produkt tani w porównaniu z produktami tego rodzaju

# budżetowiec

[czytaj: bud-żetowiec] potocznie: produkt tani w porównaniu z innymi produktami tego rodzaju; niskopółkowiec

# wypiszczeć

1. wyrazić coś piskliwym głosem;
2. dawniej: wyprosić coś płaczliwym głosem

# zawiasa

1. część pnia, której się nie przecina podczas ścinania drzewa; niedopił;
2. dawniej, dziś regionalnie: zawias

dawniej, dziś regionalnie: zawias

# nibytkankowiec

przedstawiciel podkrólestwa zwierząt, który nie wykształcił właściwych tkanek i organów; beztkankowiec, przedtkankowiec, nietkankowiec

organizm żywy, który w swoim rozwoju nie wykształcił tkanek; beztkankowiec, przedtkankowiec

# pseudoceloma

wtórna jama ciała powstała na skutek rozsunięcia się komórek mezodermy; pseudocel

# pseudocel

wtórna jama ciała powstała na skutek rozsunięcia się komórek mezodermy; pseudoceloma

# pseudojamowiec

zwierzę, którego jama ciała jest pseudocelem - przestrzenią między ścianą ciała a narządami, wypełnioną płynem

# negat

potocznie: osoba nastawiona negatywnie do wszystkiego, co ją otacza

osoba krytykująca wszystko co ją otacza, nastawiona negatywnie do wszystkiego

# natywny

1. wywodzący się z danego ludu, domu, kraju; rodzimy;
2. właściwy danemu obszarowi;
3. naturalnie występujący w organizmie żywym;
4. właściwy danemu środowisku informatycznemu, programowi, językowi programowania itp.

1. w informatyce: własny, macierzysty, standardowy;
2. taki, jak w warunkach naturalnych

# napinka

napięcie; potocznie:
1. stres, niepokój, naprężenie;
2. konfliktowa sytuacja

potocznie: stres, niepokój, napięcie

# nadprzeciętny

wyróżniający się większą skalą lub intensywnością spośród obiektów tego samego rodzaju; ponadprzeciętny

wyróżniający się większym natężeniem spośród obiektów tego samego rodzaju; ponadprzeciętny

# miodziarz

osoba zajmująca się produkcją lub pozyskiwaniem miodu; miodownik

osoba zajmująca się produkcją miodu

# miodownik

osoba zajmująca się produkcją lub pozyskiwaniem miodu; miodziarz

człowiek trudniący się pozyskiwaniem lub produkcją miodu

# męczybuła

żartobliwie:
1. mężczyzna uciążliwy, głośno narzekający, zamęczający innych swoimi sprawami; męczybułka, jęczydusza, męczydusza;
2. piekarz

kucharz lub pomocnik kucharza wykonujący swoją pracę na okręcie; parzygnat, chochlarz

# męczybuła

żartobliwie:
1. kobieta uciążliwa, głośno narzekająca, zamęczająca innych swoimi sprawami; męczybułka, jęczydusza, męczydusza;
2. piekarka;
3. pyza

kucharka lub pomocnica kucharza wykonująca swoją pracę na okręcie

# łajdakowaty

postępujący nieetycznie; bydlakowaty, draniowaty, łachudrowaty

postępujący nieetycznie

# liofilizator

urządzenie do liofilizacji - suszenia zamrożonej substancji w niskim ciśnieniu

# elektropojazd

pojazd napędzany silnikiem elektrycznym; e-samochód, e-auto

# biegactwo

pejoratywnie: bezkrytyczny stosunek do biegania, bliski fanatyzmowi religijnemu

# lemingoza

pogardliwie:
1. ogół młodych, dobrze zarabiających osób, uważanych za wywyższających się oraz niezdolnych do samodzielnego myślenia;
2. sposób myślenia charakterystyczny dla tej grupy osób

1. lekceważąco: ogół młodych, dobrze wykształconych osób, uważanych za wywyższających się oraz bezkrytycznie wierzących we wszystko co podają media;
2. sposób myślenia charakterystyczny dla tej grupy osób

# lejarstwo

wykonywanie odlewów z metalu; giserstwo

wykonywanie odlewów z metalu

# giserstwo

wykonywanie odlewów z metalu; lejarstwo

praca gisera, kwalifikowanego robotnika wykonującego odlewy z metalu, szkła

# landrynkowatość

1. cecha czegoś przypominającego landrynkę - cukierka;
2. pejoratywnie: przesadny sentymentalizm, tandetny romantyzm

cecha czegoś, co smakiem lub zapachem przypomina landrynkę lub jest w kolorze landrynki

# kosmetykoholizm

kupowanie i gromadzenie zbyt wielu kosmetyków

# najkuśliwszy

stopień najwyższy od przymiotnika: kuśliwy

# kuśliwszy

stopień wyższy od przymiotnika: kuśliwy

# kurduplasty

pogardliwie:
1. charakteryzujący się niskim wzrostem;
2. mający rozmiar poniżej przeciętnej

charakteryzujący się niskim wzrostem

# wystopować

potocznie: zwolnić, ograniczyć, powściągnąć

# koronaściema

potocznie: epidemia COVID-19 uznawana za wymyśloną; koronabzdura

uznawany za niepotrzebne ogół działań związanych z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19

# koronabzdura

potocznie: epidemia COVID-19 uznawana za wymyśloną; koronaściema

uznawanie epidemii COVID-19 za bzdurę wymyśloną przez jakieś grupy ludzi ze względu na korzyści tych ludzi

# crash

[czytaj: krasz]
1. rodzaj talerza perkusyjnego, używanego do wyraźnego akcentowania części rytmu;
2. w informatyce: sytuacja, w której program przestaje działać prawidłowo;
3. środowiskowo: załamanie rynku

# owadzisko

zgrubienie od: owad

# katastrofalność

1. cecha czegoś, co doprowadziło lub może doprowadzić do katastrofy;
2. cecha czegoś ocenianego jako bardzo złe

cecha czegoś, co doprowadziło lub może doprowadzić do katastrofy

# kataplazm

okład stosowany w celach leczniczych lub jako zabieg kosmetyczny; kataplazma

gorący okład leczniczy

# kataplazma

okład stosowany w celach leczniczych lub jako zabieg kosmetyczny; kataplazm

gorący okład stosowany w celach leczniczych lub jako zabieg kosmetyczny

# lin

słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych; kaliniak, pszenicznik, oczeretniak

ryba z rodziny karpiowatych; oczeretniak

# kaliniak

słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych; lin, pszenicznik, oczeretniak

jadalna ryba podobna do karpia

# oczeretniak

słodkowodna ryba z rodziny karpiowatych; lin, pszenicznik, kaliniak

ryba z rodziny karpiowatych; lin

# tujowiec

rodzaj mchu z rzędu rokietowców

# ulepek

1. koktajl alkoholowy na bazie skruszonych liści mięty, alkoholu i syropu cukrowego; julep;
2. potocznie: zbyt słodki napój;
3. przestarzale: gęsty syrop z cukru używany w gastronomii; ulep

1. potocznie: zbyt słodki napój;
2. gęsty syrop z cukru używany w gastronomii; ulep

# jodełkowaty

przypominający układ igieł jodły; jodłowaty

przypominający układ igieł jodły

# jodłowaty

1. przypominający układ igieł jodły; jodełkowaty;
2. o cechach jodłowatych (rodzina drzew)

o cechach jodłowatych (rodzina drzew)

# januszowy

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom; januszowaty, januszowski

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom; januszowaty

# januszowski

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom; januszowy, januszowaty

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom

# januszowaty

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom; januszowy, januszowski

pogardliwie: mający stereotypowe, negatywne cechy przypisywane Polakom; januszowy

# januszostwo

januszeria; pogardliwie:
1. sposób bycia charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom;
2. ogół ludzi zachowujących się w sposób charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom

pogardliwie: sposób bycia uważany za charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom

# januszeria

januszostwo; pogardliwie:
1. sposób bycia charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom;
2. ogół ludzi zachowujących się w sposób charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom

1. pogardliwie: sposób bycia uważany za charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom;
2. ogół ludzi zachowujących się w sposób charakterystyczny dla osoby o stereotypowych, negatywnych cechach przypisywanych Polakom

# inkwizytor

1. członek sądu inkwizycji;
2. osoba prześladująca ludzi w imię jakiejś ideologii

członek sądu inkwizycji

# mięsożerność 2023-02-01

1. odżywianie się głównie mięsem;
2. ekspresywnie: jedzenie mięsa; mięsożerstwo

odżywianie się głównie mięsem

# chadeczka

1. polityczka należąca do partii chrześcijańsko-demokratycznej;
2. zwolenniczka polityki chadecji

polityczka należąca do partii chrześcijańsko-demokratycznej

# wypasać

dawniej: wygrodzić pasem

następne >