SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# edykuł 2023-01-04 tevex

edykuła, aedicula;
1. w starożytności:
a) miniaturowa budowla wzorowana na klasycznych świątyniach;
b) nisza w ścianach budynku, tło dla posągu lub wazy;
2. później: klasyczny model budowli lub motyw dekoracyjny wyglądający jak taka budowla

aedicula;
1. w starożytności:
a) miniaturowa budowla wzorowana na klasycznych świątyniach;
b) nisza w ścianach budynku, tło dla posągu lub wazy;
2. później: klasyczny model budowli lub motyw dekoracyjny wyglądający jak taka budowla

# flawina

związek chemiczny pełniący razem z karotenoidami funkcję fotoreceptorów w fototropizmie

flawiny - grupa substancji chemicznych takich jak ryboflawina, nukleotydy flawinowe

# flokuła

jasny obszar w chromosferze Słońca; flokula

jasny twór obserwowany w chromosferze Słońca

# ganache

[czytaj: ganasz] krem czekoladowy stosowany jako masa lub polewa do ciast; ganasz

krem czekoladowy stosowany jako masa lub polewa do ciast; ganasz

# giczał

potocznie: noga; giczała, giczoła, giczoł

potocznie, pogardliwie o nodze; giczoł

# giczoł

potocznie: noga; giczała, giczoła, giczał

potocznie, pogardliwie o nodze; giczał

# tłuścioszka

potocznie: kobieta otyła; tłuściocha, grubcia, grubaska, spaślaczka

sympatyczne lub lekko lekceważące określenie kobiety bądź dziewczyny z nadwagą

# tłuściocha

potocznie: kobieta otyła; tłuścioczka, grubcia, grubaska, spaślaczka

potocznie: kobieta, dziewczyna otyła, grubaska

# grubaska

potocznie: kobieta otyła; tłuściocha, tłuścioczka, grubcia, spaślaczka

pot. kobieta, dziewczyna otyła, tłuściocha

# spaślak

potocznie: osoba otyła; grubas, tłuścioch, grubcio

potocznie: osoba otyła; grubas, tłuścioch

# grubcio

potocznie: osoba otyła; spaślak, tłuścioch, grubas

osoba otyła

# grubas

potocznie: osoba otyła; spaślak, tłuścioch, grubcio

potocznie: osoba otyła; spaślak, tłuścioch

# szlumbergera

roślina doniczkowa z rodziny kaktusowatych; kaktus Bożego Narodzenia, zygokaktus, grudnik, epifillum zimowe

rodzaj roślin z rodziny kaktusowatych

# zygokaktus

roślina doniczkowa z rodziny kaktusowatych; kaktus Bożego Narodzenia, grudnik, szlumbergera, epifillum zimowe

roślina z rodziny kaktusowatych, rosnąca w międzyzwrotnikowej strefie Ameryki; epifilum; filokaktus

# kaszlak

potocznie: stary samochód (głównie o fiacie 126p)

samochód marki Fiat 126p

# kistnik

kistnik malinowiec - niewielki, żółtobrązowy chrząszcz z rodziny kistnikowatych, żerujący głównie na kwiatach i owocach malin; kistnik maliniak

niewielki, żółtobrązowy chrząszcz z rodziny kistnikowatych, żerujący głównie na kwiatach i owocach malin; kistnik malinowiec

# kokieta

kobieta starająca się spodobać i wzbudzić zainteresowanie mężczyzn; kokietka, zalotnica, uwodzicielka

kobieta starająca się zjednać sobie kogoś, wzbudzić zainteresowanie mężczyzn

# kolibło

kolibło egipskie - drzewo rosnące w Afryce i Azji Zachodniej, o różnorodnych zastosowaniach

kolibło egipskie - drzewo afrykańskie, szeroko wykorzystywane w żywieniu ludzi i zwierząt oraz do wyrobu preparatów medycznych i kosmetycznych

# lednica

rodzaj pluskwiaków z rodziny tarczówkowatych

lednica zbożowa - gatunek pluskwiaka z rodziny tarczówkowatych

# lingala

język z grupy bantu, używany głównie w Demokratycznej Republice Konga

język z grupy bantu

# lwiatka

lwiatka złotogłowa - gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych; marmozeta złotogłowa

małpa szerokonosa z rodziny pazurkowców żyjąca w Ameryce Południowej; marmozeta lwia; rozalia

# rąbanka

1. potocznie: mięso porąbane z kością;
2. z niechęcią o muzyce z bardzo mocnym beatem, np. techno, disco polo; łupanka;
3. rzadko: rąbanie, rąbanina

potocznie: mięso z kością

# łzawica

1. łzawnica ogrodowa - azjatycki gatunek trawy; łzawica łzy Hioba, proso jerozolimskie;
2. w starożytności: naczynie przeznaczone symbolicznie do przechowywania łez przelanych na czyimś grobie; łzawnica, łzawnik

1. gatunek trawy;
2. w starożytności: naczynie przeznaczone symbolicznie do przechowywania łez przelanych na czyimś grobie; łzawnica, łzawnik

# majeranek

1. roślina przyprawowa i lecznicza z rodziny jasnotowatych; majeran, lebiodka majeranek;
2. przyprawa z suszonych liści tej rośliny

1. rośliny z rodziny jasnotowatych o drobnych, szaro omszonych liściach i mocnym zapachu, wykorzystywana w lecznictwie i jako przyprawa; majeran;
2. przyprawa z suszonych liści tej rośliny

# majeran

roślina przyprawowa i lecznicza z rodziny jasnotowatych; majeranek, lebiodka majeranek

rośliny z rodziny jasnotowatych o drobnych, szaro omszonych liściach i mocnym zapachu, wykorzystywana w lecznictwie i jako przyprawa; majeranek

# manitou

[czytaj: manitu] tajemnicza, magiczna siła uosabiająca zjawiska przyrody, występująca w wierzeniach Indian Ameryki Północnej; manitu

tajemnicza, magiczna siła uosabiająca zjawiska przyrody, występująca w wierzeniach Indian Ameryki Północnej; manitu

# maziaja

potocznie: barwny, bezkształtny malunek o abstrakcyjnych motywach; mazaja, bohomaz

potocznie: bezkształtny malunek; mazaja

# mruk

potocznie: osoba małomówna i nietowarzyska; milczek

potocznie o nietowarzyskiej osobie

# nahua

język aztecki; nahuatl

język aztecki

# nugget

[czytaj: naget] kawałek pieczonego kurczaka w panierce; nuggets

[czytaj: naget] kawałek kurczaka w panierce; nuggets

# nuggets

[czytaj: nagets] kawałek pieczonego kurczaka w panierce; nugget

[czytaj: nagets] kawałek kurczaka w panierce; nugget

# obiałka

obiałka pędowa, obiałka jodłowa - gatunki mszyc z rodziny ochojnikowatych

gatunek mszycy z rodziny ochojnikowatych

# olestra

syntetyczny tłuszcz niewchłaniany przez organizm

w chemii: syntetyczny tłuszcz niewchłaniany przez organizm

# plumbago

afrykańskie pnącze z rodziny ołownicowatych; ołownik

bylina lub podkrzew z rodziny zawciągowatych

# ołownik

afrykańskie pnącze z rodziny ołownicowatych; plumbago

roślina z rodziny ołownicowatych; pnącze pochodzące z Afryki

# planner 2023-01-03

[czytaj: planer] aplikacja, plik komputerowy lub zeszyt do zapisywania dat spotkań i wydarzeń; planer

# planer

aplikacja, plik komputerowy lub zeszyt do zapisywania dat spotkań i wydarzeń; planner

aplikacja komputerowa używana do zaplanowania czegoś

# poganek

rodzaj roślin z rodziny łużnikowatych

poganek rutowaty: gatunek sukulenta z rodziny parolistowatych, o białych kwiatach i zygzakowato wygiętej łodydze drewniejącej z wiekiem rośliny; ruta stepowa, ruta syryjska

# ponikło

roślina zielna z rodziny ciborowatych, podobna do trawy

roślina zielna podobna do trawy, z rodziny ciborowatych

# pragnia

rodzaj roślin z rodziny różowatych

pragnia syberyjska - eurazjatycka bylina z rodziny różowatych

# prętnik

rodzaj słodkowodnych ryb okoniokształtnych z rodziny guramiowatych

prętnik pręgowany, prętnik wargacz - gatunki słodkowodnych ryb okoniokształtnych, hodowane w akwariach

# sabotek

rodzaj roślin z rodziny storczykowatych

kwiat z rodziny storczyków

# smatruz

dawniej: bazar, stragan, kram

hala targowa, buda kupiecka, stragan, kram

# stępień

rodzaj chrząszczy z rodziny biegaczowatych

# stylben

węglowodór wielopierścieniowy stosowany jako scyntylator (substancja emitująca światło pod wpływem promieniowania jonizującego); stilben

organiczny związek chemiczny stosowany przy produkcji barwników i wybielaczy optycznych

# suffolk

[czytaj: safek] angielska rasa owcy domowej

popularna w wielu krajach angielska rasa owcy domowej

# tumanka

potocznie: kobieta tępa, ciężko myśląca, nierozgarnięta; idiotka, głupolka

nierozgarnięta kobieta

# wgłębka

rodzaj roślin z gromady wątrobowców

mech należący do wątrobowców; rośnie na wilgotnych piaskach

# wuhanka

1. mieszkanka Wuhanu (miasta w Chinach);
2. potocznie: COVID-19 - ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana koronawirusem SARS-CoV-2; covidek, covidzik, covid, kowid, koronainfekcja

potocznie: COVID-19 - ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana koronawirusem SARS-CoV-2; covidek, covidzik, covid, kowid, koronainfekcja

# zawiecha

zwiecha; potocznie:
1. chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami;
2. zawieszenie się oprogramowania komputerowego

potocznie: chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami; zwiecha

# zwiecha

zawiecha; potocznie:
1. chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami;
2. zawieszenie się oprogramowania komputerowego

potocznie: chwilowy brak uwagi, odpłynięcie myślami; zawiecha

# badylara

lekceważąco: ogrodniczka, zieleniarka

lekceważąco o kobiecie zajmującej się ogrodnictwem

# weronal

biały, krystaliczny proszek o gorzkawym smaku, używany dawniej jako środek nasenny; barbital

biały, krystaliczny proszek o gorzkawym smaku, stosowany jako środek nasenny i przeciwwymiotny; pierwszy barbituran wprowadzony do lecznictwa (w 1903 roku)

# bobownik

przetacznik bobownik - wieloletnia roślina błotna strefy umiarkowanej

wieloletnia roślina błotna strefy umiarkowanej; bobrek

# breaking

[czytaj: brejking] niezwykle dynamiczny taniec wykorzystujący wiele elementów z gimnastyki sportowej, akrobatyki itp., popularny głównie wśród młodzieży; break dance, breakdance

rodzaj tańca; breakdance

# browalia

rodzaj roślin z rodziny psiankowatych

# byliniak

byliniak rudawy, byliniak glinik - gatunki pluskwiaków z rodziny wysysowatych

byliniak rudawy - gatunek pluskwiaka z rodziny wysysowatych

# camargue

[czytaj: kamarg] rasa koni z francuskiego wybrzeża Morza Śródziemnego

rasa koni z francuskiego wybrzeża Morza Śródziemnego

# chipotle

[czytaj: czipołtlej] meksykańskie wędzone papryczki jalapeño

meksykańskie wędzone papryczki jalapeño

# cisowiec

1. przedstawiciel rzędu roślin iglastych;
2. misecznik cisowiec - gatunek pluskwiaka, szkodnik cisu

przedstawiciel rzędu roślin iglastych

# czapetka

rodzaj roślin z rodziny mirtowatych

# dynistor

rodzaj tyrystora diodowego; dioda Shockleya

dioda Shockleya, rodzaj tyrystora diodowego

# fanpage

[czytaj: fanpejdż] internetowa strona fanowska; fanpejdż

[czytaj: fanpejdż] strona dla fanów, najczęściej na Facebooku

# fanpejdż

internetowa strona fanowska; fanpage

# gliadyna

rodzaj białka, składnik białka zbóż (glutenu)

białko zawierające tryptofan

# highland

[czytaj: hajlend]
1. rasa silnych koni szkockich;
2. stara szkocka rasa bydła

1. rasa silnych koni szkockich;
2. stara szkocka rasa bydła

# języczka

rodzaj bylin z rodziny astrowatych

bylina z rodziny astrowców, występująca w Eurazji w około 100 gatunkach

# kaladium

rodzaj wieloletnich roślin zielnych z rodziny obrazkowatych

# kapturka

gatunek małego ptaka z rodziny pokrzewek; pokrzewka czarnołbista, pokrzewka czarnogłowa

ptak z rodziny pokrzewkowatych, w Polsce lęgowy

# katechol

polifenol występujący m.in. w dymie papierosowym

katechole - polifenole występujące np. w dymie papierosowym

# knieżyca

rodzaj pluskwiaków z rodziny puklicowatych

knieżyca szara, knieżyca porzeczkówka - gatunki pluskwiaków z rodziny puklicowatych

# kolcosił

kolcosił drzewiasty, kolcosił straszliwy - gatunki roślin z rodziny araliowatych

kolcosił drzewiasty - azjatycka roślina z rodziny araliowatych

# koślawka

rodzaj chrząszczy z rodziny poświętnikowatych; krzywonóg

koślawka - chrząszcz z rodziny poświętnikowatych; krzywonóg półskrzydlak

# krasanka

rodzaj pluskwiaków z rodziny krasankowatych

krasanka natrawka, krasanka przepaskówka - gatunki pluskwiaków z rodziny krasankowatych

# kurwiszcze

kurwa, kurwiszcze, kurwisko; wulgarnie:
1. prostytutka;
2. kobieta rozwiązła, rozpustna;
3. z niechęcią o kobiecie

wulgarne określenie kobiety prowadzącej niemoralny tryb życia

# kurwisko

kurwa, kurwiszcze, kurwiszon; wulgarnie:
1. prostytutka;
2. kobieta rozwiązła, rozpustna;
3. z niechęcią o kobiecie

wulgarnie o kobiecie

# kurwiszon

kurwa, kurwiszcze, kurwisko; wulgarnie:
1. prostytutka;
2. kobieta rozwiązła, rozpustna;
3. z niechęcią o kobiecie

kurwa; wulgarnie;
1. prostytutka;
2. kobieta rozwiązła, rozpustna;
3. z niechęcią o kobiecie

# lahmacun

[czytaj: lahmadżun] tradycyjna potrawa wschodnia, nazywana także pizzą arabską, ormiańską lub turecką

tradycyjna potrawa wschodnia, nazywana także pizzą arabską, ormiańską lub turecką

# mafioska

członkini mafii; gangsterka

mafioso

# malpigia

rodzaj roślin z rodziny malpigiowatych

# mariachi

[czytaj: mariaczi] rodzaj meksykańskich zespołów muzycznych grających popularną muzykę taneczną

rodzaj meksykańskich zespołów muzycznych grających popularną muzykę taneczną

# menadion

organiczny związek chemiczny z grupy chinonów; witamina K3

organiczny związek chemiczny z grupy chinonów

# minikiwi

owoc aktinidii ostrolistnej lub pstrolistnej; małe kiwi

owoc aktinidii ostrolistnej

# munchkin

[czytaj: manczkin] rasa kota o bardzo krótkich łapach, powstała w Luizjanie

rasa kota o bardzo krótkich łapach (wskutek achondroplazji lub hipochondroplazji), powstała w Luizjanie

# nachyłek

rodzaj roślin z rodziny astrowatych

bylina jednoroczna o złotożółtych kwiatach

# ogniczek

1. gatunek ptaka z rodziny mysikrólików;
2. ogniczek większy - gatunek chrząszcza z rodziny ogniczkowatych

gatunek ptaka z rodziny mysikrólików

# opuchlak

rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych

chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych

# oskrobek

rodzaj chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych

# pachnica

pachnica dębowa - gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych; pachnica próchniczka

północnoeuropejski leśny owad z rodziny żukowatych z podrzędu chrząszczy wielożernych, zamieszkujący gnijące pnie drzew, głównie dębów i wierzb; pachnik

# paramita

w buddyzmie: praktyka lub cnota pozwalająca na osiągnięcie oświecenia i przejście do nirwany

w buddyzmie przekroczenie – praktyka lub cnota pozwalająca na osiągnięcie oświecenia i przejście do nirwany

# pietrain

[czytaj: pitrejn] rasa świni domowej wyhodowana w Belgii

rasa świni domowej wyhodowana w Belgii

# pramałpa

przodek małpy

# przester

efekt dźwiękowy w grze na gitarze

# reowirus

wirus oddechowy i jelitowy, np. rotawirus

# rozpylak

rozpylak świerkowy, rozpylak zwyczajny - gatunki chrząszczy z rodziny kózkowatych

rozpylak syberyjski, rozpylak zwyczajny - gatunki chrząszczy z rodziny kózkowatych

# simental

szwajcarska rasa bydła mięsno-mlecznego, wyhodowana w średniowieczu w dolinach rzek Simme i Saane; simmental, rasa simentalska

krowa rasy simentalskiej

# sitowiec

rodzaj roślin z rodziny ciborowatych

# screening

[czytaj: skrining] badanie całej populacji przeprowadzane w celu wyłonienia osób, które mogą mieć jakąś chorobę; badanie przesiewowe; badanie przesiewowe, skrining, skryning

[czytaj: skrining]
1. badanie całej populacji przeprowadzane w celu wyłonienia osób, które mogą mieć jakąś chorobę; badanie przesiewowe; skryning;
2. procedura przeglądu prawodawstwa państwa kandydującego do Unii Europejskiej pod względem zgodności z prawem obowiązującym w Unii

# skryning

badanie całej populacji przeprowadzane w celu wyłonienia osób, które mogą mieć jakąś chorobę; badanie przesiewowe; badanie przesiewowe, screening, skrining

badania przesiewowe, tj. przeprowadzane wśród osób zdrowych w celu wykrycia choroby w jej wczesnym, bezobjawowym stadium; screening

# skrining

badanie całej populacji przeprowadzane w celu wyłonienia osób, które mogą mieć jakąś chorobę; badanie przesiewowe; badanie przesiewowe, screening, skryning

badanie profilaktyczne obejmujące całą populację; badanie przesiewowe, screening

następne >