SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# szorek -08-28 maf

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. zdrobnienie od: szor (rodzaj końskiej uprzęży);
2. szelka używana do prowadzenia psa na smyczy bez obroży

(zwykle w liczbie mnogiej)
1. zdrobnienie od: szor (rodzaj końskiej uprzęży);
2. szelka używana do prowadzenia psa na smyczy bez obrożny

# prawiczek -08-24

1. mężczyzna, który nie miał nigdy stosunku płciowego;
2. naiwny, niewyrobiony młody mężczyzna

1. mężczyzna, który nie miał jeszcze stosunku płciowego;
2. naiwny, niewyrobiony młody mężczyzna

# napastnik

1. ktoś kto napada, dokonuje zbrojnej napaści;
2. piłkarz grający w ataku

1. ktoś kto napada, dokonuje zbrojnej napaści;
2. gracz z drużyny piłki nożnej

# Pribałtika

pejoratywnie: określenie regionu Europy obejmującego kraje nadbałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię), używane w kontekście historycznych związków z Rosją lub Związkiem Radzieckim; Pribałtyka

pejoratywnie: region Europy, w którym znajdują się kraje nadbałtyckie wywodzące się z języka rosyjskiego; Pribałtyka

# Pribałtyka

pejoratywnie: określenie regionu Europy obejmującego kraje nadbałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię), używane w kontekście historycznych związków z Rosją lub Związkiem Radzieckim; Pribałtika

pejoratywnie: region Europy, w którym znajdują się kraje nadbałtyckie wywodzące się z języka rosyjskiego; Pribałtika

# komisarz -07-31

1. urzędnik powołany do pełnienia określonej funkcji lub realizacji misji, często mający specjalne kompetencje;
2. stopień oficerski w policji;
3. oficer mający ten stopień;
4. pełnomocnik dyplomatyczny niektórych państw w krajach lub terytoriach niemających pełnej suwerenności;
5. osoba wyznaczona do czasowego pełnienia funkcji obieralnej;
6. w ZSRR do 1946 roku: członek rządu kierujący komisariatem ludowym; minister

1. urzędnik powołany do pełnienia określonej funkcji lub realizacji misji, często mający specjalne kompetencje;
2. stopień oficerski w policji;
3. oficer mający ten stopień;
4. pełnomocnik dyplomatyczny niektórych państw w krajach lub terytoriach niemających pełnej suwerenności;
5. osoba wyznaczona do czasowego pełnienia funkcji obieralnej;
6. w ZSRR do 1946 roku: członek rządu stojący kierujący komisariatem ludowym; minister

# garmażernia -07-16

garmażeria;
1. zakład lub dział restauracujny produkujący półfabrykaty spożywcze lub potrawy (głównie zimne potrawy, przystawki mięsne, rybne i inne)
2. sklep lub dział sklepowy sprzedający takie artykuły

garmażeria;
1. zakład lub dział restauracujny produkujący półfabrykaty spożywcze lub potrawy (głównie zimne potrawy, przystawki mięsne, rybne i inne)
2. sklep lub dział sklepowy sprzedający takie artykuł

# pantomogram -07-13

zdjęcie panoramiczne ukazujące całą szczękę i żuchwę jednocześnie

# pierdololo -07-12

potocznie: gadanie bez sensu, od rzeczy

potocznie: gadanie bez sensu, od raczy

# konceptualny

1. książkowo: dotyczący pojęć, koncepcji;
2. odnoszący się do konceptualizmu jako teorii filozoficznej lub kierunku w sztuce

1. książkowo: dotyczący pojęć, koncepcji;
2. odnoszący się do konceptualizmu jako teorii filozoficznej lub kierunku sztuce

# sten -07-10

1. jednostka siły równa 1000 niutonów;
2. brytyjski pistolet maszynowy z czasów drugiej wojny światowej, mający charakterystyczny magazynek z boku broni

1. brytyjski pistolet maszynowy z czasów drugiej wojny światowej, mający charakterystyczny magazynek z boku broni;
2. jednostka siły równa 1000 niutonów

# babkówka -07-08

niedźwiedziówka babkówka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych

niedźwiedzica babkówka - gatunek motyla z rodziny niedźwiedziówkowatych

# szczep -07-06

1. mała grupa ludzi, których łączy wspólny język, tradycja, obyczaje i zamieszkiwany teren; często utożsamiana z plemieniem, od którego różni się brakiem wspólnego przodka;
2. w biologii: grupa organizmów mająca wspólne pochodzenie;
3. w mikrobiologii: hodowla drobnoustrojów otrzymana w wyniku rozmnożenia jednego organizmu;
4. młode drzewko lub krzew otrzymane w wyniku szczepienia;
5. zespół drużyn harcerskich działających na określonym terenie, np. w szkole;
6. dawniej: dom, ród, rodzina, dynastia

1. mała grupa ludzi, których łączy wspólny język, tradycja, obyczaje i zamieszkiwany teren; często utożsamiana z plemieniem, od którego różni się brakiem wspólnego przodka;
2. w biologii: grupa organizmów mająca spólne pochodzenie;
3. w mikrobiologii: hodowla drobnoustrojów otrzymana w wyniku rozmnożenia jednego organizmu;
4. młode drzewko lub krzew otrzymane w wyniku szczepienia;
5. zespół drużyn harcerskich działających na określonym terenie, np. w szkole;
6. dawniej: dom, ród, rodzina, dynastia

# templatka -07-02

potocznie: gotowy wzór lub szablon do czegoś

# graty -06-10

potocznie: gratulacje

# Tuwim -05-09

nazwisko

nazwisko, np.
1. Julian Tuwim (1894-1953), brat Ireny, poeta;
2. Irena Tuwim (1900-87), siostra Juliana, poetka

# hubiak -05-02

hubiak pospolity - gatunek grzyba z rodziny żagwiowatych

# skitrać -04-30 tevex

potocznie: schować, ukryć

# kitrać

potocznie: chować, trzymać coś w ukryciu

# ultrapanoramiczny -04-26

charakteryzujący się proporcją ekranu 21:9

# mitomania

skłonność do zmyślania, opowiadania kłamliwych historii; mitomaństwo

skłonność do opowiadania wymyślonych, niesamowitych historii na swój temat

# mitomaństwo

skłonność do zmyślania, opowiadania kłamliwych historii; mitomania

skłonność do opowiadania wymyślonych, niesamowitych historii na swój temat; mitomania

# wycieczkowiec

przestarzale: uczestnik wycieczki turystycznej; wycieczkowicz

# wycieczkowiec

statek do przewozu turystów; statek wycieczkowy

# współodkryć

odkryć coś razem z kimś innym

# przodostopie

przednia część stopy od stawów stępowo-śródstopnych do końca palców

# tyłostopie

tylna część stopy

# śródstopie

środkowa część stopy między stępem a palcami

# mikrokawalerka

kawalerka o powierzchni poniżej 25 metrów kwadratowych

kawalerka o powierzchni do 20 metrów kwadratowych

# porniak

1. potocznie: film pornograficzny lub wydawnictwo pornograficzne; pornol, pornos, pornus, pornuch;
2. dawniej: rodzaj wonnej żywicy, używanej do kadzenia

dawniej: rodzaj wonnej żywicy, używanej do kadzenia

# pulman maf

1. wagon sypialny;
2. autokar z rozkładanymi fotelami, telewizorem itp., kursujący na długich trasach

1. wagon sypialny;
2. autokar z rozkładanymi fotelami, telewizorem, fotelami itp., kursujący na długich trasach

# krzywka -04-24 tevex

1. przyrząd do wykreślania linii krzywych; krzywik;
2. element mechaniczny umożliwiający zmianę położenia jednej części konstrukcji względem pozostałych;
3. zakrzywiona rura do łączenia innych rur; kolanko, kolano

1. szablon do wykreślenia linii krzywych w rysunku technicznym; krzywik;
2. element mechaniczny, którego krzywizna umożliwia przetworzenie jego ruchu obrotowego w ruch posuwisty innego elementu

# średniak

1. osoba przeciętna i niczym się niewyróżniająca; przeciętniak, szaraczek, szarak;
2. dziecko w przedszkolu w średniej grupie wiekowej;
3. przestarzale: rolnik posiadający średniej wielkości gospodarstwo rolne

1. osoba średnia pod jakimś względem;
2. dziecko w przedszkolu w średniej grupie wiekowej

# średniak

1. coś średniego pod jakimś względem;
2. zwierzę średniej wielkości;
3. ząb u niektórych zwierząt domowych i hodowlanych, znajdujący się między siekaczami skrajnymi;
4. w górnictwie: stojak do podpierania belki w stropie w kopalni

ząb sieczny u konia, świni i przeżuwaczy

# gastryka -04-23 maf

potocznie: układ pokarmowy

# Stobnica

wieś w Polsce

# gamescom -04-22

[czytaj: gejmskom] targi gier komputerowych odbywające się w Niemczech

[czytaj: gejmskom] targi gamescom - coroczne targi gier komputerowych na terenie Niemiec

# uniseks

produkt lub usługa odpowiednia dla osób obu płci, mężczyzn i kobiet; unisex

norma zachowań seksualnych, styl ubierania się itp. jednakowe dla obu płci; także równe traktowanie kobiet i mężczyzn, np. w pracy; unisex

# unisex

produkt lub usługa odpowiednia dla osób obu płci, mężczyzn i kobiet

norma zachowań seksualnych, styl ubierania się itp. jednakowe dla obu płci; także równe traktowanie kobiet i mężczyzn, np. w pracy; uniseks

# antyaliasing

w grafice komputerowej - redukcja zniekształceń wizualnych poprzez wygładzanie krawędzi obiektów

w informatyce: zespół technik służący ograniczeniu lub likwidacji aliasingu (zjawiska zniekształcenia obrazu w wyniku zbyt małej częstotliwości jego wyświetlania na ekranie)

# cop

[czytaj: kap] policjant w USA

[czytaj: kop] policjant w USA

# konfederata tevex

w dawnej Polsce: członek związku szlachty, duchowieństwa lub miast, utworzonego w celu osiągnięcia doraźnych celów; konfederat

# konfederat

1. członek konfederacji, organizacji społecznej, stowarzyszenia obywatelskiego;
2. w dawnej Polsce: członek związku szlachty, duchowieństwa lub miast, utworzonego w celu osiągnięcia doraźnych celów; konfederata

1. członek konfederacji, organizacji społecznej, stowarzyszenia obywatelskiego;
2. w dawnej Polsce: uczestnik związku utworzonego w celu osiągnięcia ustalonego celu lub biorący udział w działaniach zbrojnych takiego związku; konfederata

# acmiola -04-21 maf

[czytaj: akmiola] handlowa nazwa dźwiękowego stołu montażowego do produkcji filmu

[czytaj: akmiola] fabryczna nazwa dźwiękowego stołu montażowego do produkcji filmu

# botoks -04-20 tevex

potocznie:
1. silnie trująca substancja, używana jako środek przeciwzmarszczkowy; jad kiełbasiany, toksyna botulinowa, botulinotoksyna, botulina;
2. zabieg kosmetyczny z użyciem jadu kiełbasianego

botox;
1. preparat do wygładzania zmarszczek;
2. kuracja takim preparatem

# botox

handlowa nazwa toksyny botulinowej (jadu kiełbasianego)

botoks;
1. preparat do wygładzania zmarszczek;
2. kuracja takim preparatem

# multicar

[czytaj: multikar] nieduży samochód ciężarowy marki Multicar; multikar

# multikar

nieduży samochód ciężarowy marki Multicar; multicar

nieduży samochód ciężarowy; furgonetka

# sztama

wykrzyknik sygnalizujący zawarcie przyjacielskiego układu

# nierezydent maf

osoba niemająca miejsca zamieszkania w danym kraju

osoba mieszkająca poza granicami swojej ojczyzny

# przyr. -04-19

skrót od: przyrodniczy

skrót od: przygodniczy

# gurmar

roślina tropikalna stosowana w medycynie ajurwedyjskiej

roślina

# botnet -04-18

sieć zainfekowanych urządzeń podłączonych do internetu, kontrolowanych zdalnie i używanych do przeprowadzania ataków

# suitowy

przymiotnik od: suita (utwór muzyczny)

przymiotnik od: suit (utwór muzyczny)

# włóka -04-16 tevex

1. dawna jednostka powierzchni gruntu, równa około 30 morgom; włoka;
2. ciągnikowe narzędzie rolnicze do kruszenia i wyrównywania górnej warstwy gleby; włók

1. dawna miara wielkości powierzchni gruntu; łan
2. narzędzie rolnicze

# włok

sieć do połowu ryb dennych; włók

sieć w kształcie stożkowatego wora służąca do połowu ryb dennych; trał, włók

# włók

1. sieć do połowu ryb dennych; włok;
2. ciągnikowe narzędzie rolnicze do kruszenia i wyrównywania górnej warstwy gleby; włóka

rodzaj sieci rybackiej

# halon -04-14

związek halogenu, metanu i etanu, o cząsteczkach, w których wszystkie atomy wodoru są zastąpione atomami fluoru, bromu i chloru

fluorowcopochodny środek gaśniczy

# apis

1. kosmetyk marki APIS;
2. apis mellifica - lek homeopatyczny

lek homeopatyczny

# karbromal

biały krystaliczny proszek, środek uspokajający i łagodnie nasenny; adalin

ureid kwasu bromodwuetylooctowego, środek uspokajający i łagodnie nasenny; adalina

# adalin

biały krystaliczny proszek, środek uspokajający i łagodnie nasenny; karbromal

# galantamina

alkaloid występujący naturalnie w cebulach przebiśniegu

# ataraktyk

lek psychotropowy o działaniu przeciwlękowym, zmniejszający niepokój, napięcie emocjonalne; lek ataraktyczny, anksjolityk

# zmizerować -04-13

zmizerować się - stać się mizernym, chudym; zmizernieć

1. dawniej: uczynić mizernym; wychudzić, wycieńczyć;
2. gwarowo: zmarnować, zniszczyć;
3. zmizerować się - stać się mizernym, chudym; zmizernieć

# zmizerować

1. dawniej: uczynić mizernym; wychudzić, wycieńczyć;
2. gwarowo: zmarnować, zniszczyć

# zdeklarować

zdeklarować się - opowiedzieć się za kimś lub czymś albo przeciwko komuś lub czemuś

1. dawniej: oświadczyć, przyrzec;
2. zdeklarować się - opowiedzieć się za kimś lub czymś albo przeciwko komuś lub czemuś

# zdeklarować

dawniej: oświadczyć, przyrzec

# zatańcowywać

1. męczyć kogoś tańcem;
2. zagłuszać tańcem

# zatańcowywać

zatańcowywać się - zamęczać się tańczeniem

1. męczyć kogoś tańcem;
2. zagłuszać tańcem;
3. zatańcowywać się - zamęczać się tańczeniem

# strachać

potocznie: strachać się - bać się, lękać się czegoś, obawiać się; cykać się, peniać

potocznie:
1. gwarowo: wzbudzać strach, przerażenie; straszyć;
2. strachać się - bać się, lękać się czegoś, obawiać się; cykać się, peniać

# strachać

gwarowo: straszyć, wzbudzać strach, przerażenie

# sopran

osoba śpiewająca sopranem - głosem

śpiewaczka śpiewająca sopranem

# rozwidlić

rozwidlić się - rozdzielić się na odnogi

1. rzadko: rozdzielić, rozłożyć na części;
2. rozwidlić się - rozdzielić się na odnogi

# rozwidlić

rzadko: rozdzielić, rozłożyć na części

# permakultura maf

gałąź projektowania ekologicznego, inżynierii ekologicznej i projektowania środowiska, tworząca zrównoważoną architekturę siedzib ludzkich i samoregulujące się systemy rolnicze na wzór ekosystemów naturalnych

# voilà -04-12

[czytaj: wuaLA lub właLA] zwrot używany do zasygnalizowania, że coś jest gotowe lub do przedstawienia czegoś lub kogoś, oznaczający "oto" lub "proszę bardzo"

[czytaj: wualA lub włalA] zwrot używany do zasygnalizowania, że coś jest gotowe lub do przedstawienia czegoś lub kogoś, oznaczający "oto" lub "proszę bardzo"

# szaszka

rodzaj lekko zakrzywionej szabli

# pertinaks tevex

twardy materiał papierowy, laminat (kompozyt) elektroizolacyjny

nazwa handlowa materiału elektroizolacyjnego, stosowanego w układach wielkiej częstotliwości i wysokiego napięcia

# modylon

puszysta przędza do wyrobu dzianin

nazwa handlowa syntetycznej puszystej przędzy używanej do wyrobu dzianin

# merona

cięte, półmatowe włókno wiskozowe

handlowa nazwa produkowanych w Polsce ciętych włókien wiskozowych

# kapron

syntetyczne włókno poliamidowe wyrabiane z kaprolaktamu

handlowa nazwa polikaprolaktamu, tworzywa wykorzystywanego do produkcji włókien syntetycznych

# hydrosulfit

nieorganiczny związek chemiczny używany m.in. przy produkcji papieru oraz jako wybielacz włókna drzewnego; ditionin sodu, podsiarczyn sodu

handlowa nazwa podsiarczynu sodu

# hastelloy

[czytaj: hejstloj] ogólna nazwa żaroodpornych stopów na bazie niklu

[czytaj: hejstloj] handlowa nazwa żaroodpornych stopów na bazie niklu

# akwadag

zawiesina grafitu koloidalnego w wodzie, używana do pokrywania wewnętrznych powierzchni lamp elektronowych

handlowa nazwa zawiesiny grafitu używanej do produkcji kineskopów

# smecta

[czytaj: smekta] lek przeciwbiegunkowy

[czytaj: smekta] naturalny związek glinokrzemianu, lek przeciwbiegunkowy

# tamoksifen

organiczny związek chemiczny, lek blokujący estrogen, stosowany głównie w terapii raka sutka; tamoksyfen

lek blokujący estrogen, używany w celu ochrony przed osteoporozą oraz rakiem piersi

# tamoksyfen

organiczny związek chemiczny, lek blokujący estrogen, stosowany głównie w terapii raka sutka; tamoksifen

syntetyczny lek stosowany głównie w terapii raka sutka

# prawictwo

1. potocznie: bycie prawiczkiem;
2. dawniej: dziewiczość, czystość

# Gordion -04-11 maf

starożytne miasto założone przez legendarnego króla Gordiasa

# ChatGPT

nazwa chatbota

# suchoklates -04-07

żartobliwie: szczupła osoba, o drobnej budowie ciała i małej muskulaturze, zwłaszcza w odniesieniu do klatki piersiowej; chudzielec, chudzina

# symetryzm

traktowanie przeciwnych stron, często w kontekście politycznym, jako równie winnych lub mających takie same wady i zalety, prowadzące do fałszywego równoważenia i zacierania istotnych różnic między nimi

postawa ideologiczna, według której należy równoważyć racje polityczne każdej ze stron sporu

# symetrysta

osoba traktująca przeciwne strony, często polityczne, jako równie winne lub mające takie same wady i zalety, zacierając istotne różnice między nimi

zwolennik postawy ideologicznej, według której należy równoważyć racje polityczne każdej ze stron sporu w społeczeństwie polskim

# cyniczny

1. o postawie, sposobie myślenia - nie wierzący w uczciwość i szczerość innych ludzi, zarzucający innym złe intencje i wolę;
2. postępujący niezgodnie z zasadami społecznymi, nieuczciwie, bez skrupułów;
3. związany z cynizmem - kierunkiem filozoficznym

1. właściwy cynikowi, lekceważący uznane wartości, np. cyniczny oszust;
2. będący wyrazem czyjegoś cynizmu, np. cyniczny uśmiech, uwaga; sarkastyczny, drwiący;
3. wiążący się z cynizmem, kierunkiem filozoficznym

# Sudocrem -04-04 tevex

[czytaj: sudokrem] marka kremów do pielęgnacji skóry firmy Teva

# wginać

robić w czymś wgłębienie lub załamanie

nadawać kształt o wypukłości skierowanej do wewnątrz czegoś

# Stetson

marka kapeluszy

# stetson

kapelusz filcowy marki Stetson, podobny do kapelusza kowbojskiego

kapelusz filcowy o szerokim rondzie i głębokim denku, podobny do kapelusza kowbojskiego

# Stetson

nazwisko

nazwisko obce, np. J.B. Stetson - producent kapeluszy

# sudocrem

[czytaj: sudokrem] krem do pielęgnacji skóry marki Sudocrem

[czytaj: sudokrem] krem do pielęgnacji skóry

następne >