SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# rozstany -11-01 maf

potocznie: będący po rozstaniu z kimś
potocznie: taki, który się rozstał

# portfenetr

okno sięgające do podłogi, zabezpieczone zewnętrzną balustradą lub niską kratą, charakterystyczne dla architektury pałacowej; balkon francuski, rzygownik
okno sięgające do podłogi, zabezpieczone zewnętrzną balustradą lub niską kratą, charakterystyczne dla architektury pałacowej

# rzygownik

potocznie: portfenetr, balkon francuski

# parenting

wychowywanie i opieka nad dziećmi; rodzicielstwo

# neofeudalizm

współczesna forma feudalizmu z nierównościami i zależnością od elit

# lepioszka

okrągły, płaski chlebek popularny w Azji Środkowej

# hiperprędkość

ekstremalnie wysoka prędkość, znacznie większa od normalnej

# cyberzabezpieczenie

ochrona systemów i danych przed zagrożeniami w sieci

# jednonocny

trwający lub odbywający się tylko jedną noc

# kaloryferek

zdrobnienie od: kaloryfer

# działaniowy

związany z działaniem, nastawiony na praktyczne wykonanie
działanie

# dwuwieżowy

mający dwie wieże

# antyolśnieniowy

zapobiegający oślepianiu; przeciwolśnieniowy

# przeciwolśnieniowy

zapobiegający oślepianiu; antyolśnieniowy

# Bush -10-31

[czytaj: busz] nazwisko obce
[czytaj: busz] nazwisko wielu wybitnych amerykańskich i kanadyjskich postaci, np. George Bush - prezydent USA

# Fischer

[czytaj: fiszer] nazwisko obce
[czytaj: fiszer] nazwisko wielu sławnych postaci, gł. pochodzenia niemieckiego

# Dmochowski

nazwisko
nazwisko wielu wybitnych Polaków, m.in.:
a) Antoni (1896-1983), biochemik;
b) Henryk (pseud. Henry D. Sanders) (1810-63), rzeźbiarz;
c) Mariusz (1930-92), aktor, reżyser

# Strauss

[czytaj: sztrałs] nazwisko obce
[czytaj: sztrałs] nazwisko wielu znanych osób pochodzenia niemieckiego bądź austriackiego

# Pułaski

nazwisko
nazwisko wielu wybitnych Polaków

# Koch

nazwisko obce
nazwisko wielu znanych postaci austriackich i niemieckich

# Ford

nazwisko obce
nazwisko wielu wybitnych osób, głównie pochodzenia angielskiego lub amerykańskiego

# Grudziński

nazwisko
nazwisko wielu polskich wybitnych postaci

# Czartoryski

nazwisko
nazwisko słynnego polskiego rodu

# Bubnicki

nazwisko
nazwisko polskie, m.in. Zdzisław Bubnicki (1938-2006) - automatyk i informatyk

# Brzozowski

nazwisko
nazwisko polskie, m.in. Stanisław Brzozowski (właściwie Leopold S. Leon Brzozowski, pseudonim Adam Czepiel; 1878-1911) - krytyk literacki, filozof, publicysta, pisarz; Jarosław Brzozowski (1911-1969) - reżyser

# Bourdelle

[czytaj: burdel] nazwisko francuskie
[czytaj: burdel] francuskie nazwisko

# Bernini

nazwisko
nazwisko, m.in.: Gian Lorenzo Bernini, rzeźbiarz, malarz oraz architekt włoskiego baroku

# Belka

nazwisko
1. nazwisko;
2. podatek Belki - potocznie: podatek od dochodów kapitałowych

# Baryka

nazwisko
nazwisko; np. Piotr Baryka - siedemnastowieczny komediopisarz; Cezary Baryka - główny bohater powieści "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego

# Bańko

nazwisko
nazwisko, m.in. Mirosław Bańko - polski językoznawca

# Baden-Powell

[czytaj: bejden połel, beden połel albo baden powel] nazwisko
[czytaj: bejden połel, beden połel albo baden powel] nazwisko, np. Robert Stephenson Smyth Baden-Powell (1857-1941), baron, generał brytyjski, pisarz, twórca skautingu

# Bach

nazwisko
nazwisko wielu wybitnych postaci pochodzenia niemieckiego, austriackiego, a także innych narodowości

# Atatürk

nazwisko
nazwisko, m.in. przywódca wojskowy i polityczny Turcji po pierwszej wojnie światowej, twórca Republiki Tureckiej

# Apollinaire

[czytaj: apoliNE:R] nazwisko
[czytaj: apoliNE:R] nazwisko, m.in. Guillaume Apollinare (właściwie Wilhelm Apollinaris Kostrowicki; 1880-1918) - poeta francuski polskiego pochodzenia

# Antonow

nazwisko obce
nazwisko obce, np. Oleg Antonow (1906-1984), radziecki konstruktor lotniczy

# Anielewicz

nazwisko
nazwisko, np. Mordechaj Anielewicz (pseudonimy: Marian, Malachi) (1919-43), żydowski działacz konspiracyjny podczas II wojny światowej

# Alzheimer

[czytaj: alc-hajmer] nazwisko niemieckie
[czytaj: alc-hajmer] nazwisko niemieckie, m.in. Alois Alzheimer, żyjący w latach 1864-1915 niemiecki neurolog, który opisał chorobę zwaną od jego nazwiska "chorobą Alzheimera"

# Wiśniewski

nazwisko
trzecie najbardziej popularne nazwisko w Polsce używane przez około 110 tys. osób

# rozbieżność

brak zgodności

# labneh

gęsty serek z odsączonego jogurtu, popularny na Bliskim Wschodzie

# bowl

danie w misce ze składnikami ułożonymi estetycznie obok siebie

# lambo -10-30

potocznie: samochód marki Lamborghini

# konspiracjonista

osoba, ktora wierzy w teorie spiskowe

# konspiracjonizm

sposób myślenia oparty na wierze, że światem rządzą tajne spiski i ukryte grupy interesów

# grajdołek -10-24

grajdoł, grajdół;
1. potocznie, lekceważąco: mała, zapadła wieś albo prowincjonalne miasteczko; dziura;
2. potocznie, lekceważąco: zamknięte, hermetyczne środowisko ludzi, niechętne zmianom i nowym osobom;
3. zagłębienie wykonane w piasku dla wygodnego plażowania oraz dla osłony przed wiatrem
grajdoł, grajdół;
1. potocznie, lekceważąco: mała, zapadła wieś albo prowincjonalne miasteczko; dziura;
2. zagłębienie wykonane w piasku dla wygodnego plażowania oraz dla osłony przed wiatrem

# metabolomika -10-23

dziedzina nauki badająca związki chemiczne (metabolity) powstające i występujące w organizmach żywych

# reprografia

technika powielania i kopiowania dokumentów lub obrazów (np. druk, ksero, skan)

# fintech -10-21

firma świadcząca usługi finansowe z wykorzystaniem nowoczesnych technologii
firma finansowa działająca wyłącznie w internecie

# banczek -10-20 tevex

zdrobnienie od: bank

# paździerz -10-18 maf

1. zwykle w liczbie mnogiej: zdrewniałe części lnu lub konopi, oddzielane od włókien łykowych przez międlenie i trzepanie;
2. potocznie: coś tandetnego;
3. młodzieżowo: nieatrakcyjny mężczyzna
zwykle w liczbie mnogiej: zdrewniałe części lnu lub konopi, oddzielane od włókien łykowych przez międlenie i trzepanie

# spoofing -10-17

[czytaj: spufing] podszywanie się pod kogoś lub coś w celu oszukania lub wyłudzenia informacji
[czytaj: spufing] metoda ataku na cudze zasoby teleinformatyczne polegająca na przechwytywaniu i podmianie pakietów

# ultralewicowy

skrajnie lewicowy
przymiotnik od: ultralewica

# snusiarz -10-16

osoba używająca snusu

# bootstrapping

[czytaj: butstraping]
1. w biznesie: rozwijanie firmy z własnych środków;
2. w statystyce: szacowanie wyników przez wielokrotne próbkowanie danych;
3. w informatyce: uruchamianie systemu od podstaw

# walentny

mający określoną wartość lub zdolność łączenia się z czymś innym
mający wartość

# poręczować

we wspinaczce i nurkowaniu: zakładać linę poręczową dla zabezpieczenia trasy

# przedlokacyjny

dotyczący okresu przed założeniem (lokacją) miasta lub wsi

# benchmark

[czytaj: benczmark]
1. w biznesie: punkt odniesienia do porównania wyników lub jakości;
2. w finansach: wzorzec rynkowy, względem którego mierzy się wyniki inwestycji;
3. w informatyce: test wydajności sprzętu lub oprogramowania
[czytaj: benczmark] test lub program komputerowy sprawdzający wydajność sprzętu lub oprogramowania

# pinlock

wkładka na wizjer kasku zapobiegająca parowaniu

# mikroserwis

niewielka, samodzielna część aplikacji

# robotaxi

taksówka autonomiczna; robotaksówka

# shutdown -10-12

[czytaj: szatdałn]
1. wstrzymanie działania (np. rządu w USA);
2. zahamowanie aktywnosci (np. emocjonalnej)
3. wyłączenie urządzenia lub systemu

# empata

osoba, która łatwo odczuwa i rozumie emocje innych ludzi; empatyk
osoba zdolna do wczuwania się w czyjś stan psychiczny, dzieląca z kimś jego doznania, emocje

# empatyk

osoba, która łatwo odczuwa i rozumie emocje innych ludzi; empata

# marihuanen

żartobliwie: marihuana

# remilitaryzacja -10-09

ponowne uzbrajanie państwa rozbrojonego, powrót do polityki zbrojeń i przygotowań wojennych
ponowne uzbrajanie państwa rozbrojonego (w którym na mocy umów międzynarodowych zbrojenia zostały ograniczone lub zakazane), powrót do polityki zbrojeń i przygotowań wojennych

# topper -10-07

[czytaj: toper]
1. rodzaj dekoracji tortu w postaci zatkniętego napisu, rysunku;
2. nakładka na materac; materac nawierzchniowy
[czytaj: toper] rodzaj dekoracji tortu, w postaci zatkniętego napisu, rysunku

# buggy -10-05

[czytaj: bagi] lekki, terenowy pojazd o otwartej konstrukcji
[czytaj: bagi] otwarte nadwozie samochodu osobowego przystosowanego do jazdy terenowej

# debuger

w informatyce: narzędzie do wykrywania i analizowania błędów programie; debugger
w informatyce: program pomagający odnajdywać błędy w kodzie źródłowym programu; debugger

# debugger

[czytaj: dibager] w informatyce: narzędzie do wykrywania i analizowania błędów programie; debuger
[czytaj: dibager] w informatyce: program pomagający odnajdywać błędy w kodzie źródłowym programu; debuger

# niby-węgierski -10-01 tevex

pozornie węgierski, niesłusznie uważany za węgierski
pozornie węgierski, niesłusznie uważany za węgierski; pseudowęgierski

# niby-śpiewak

osoba pragnąca uchodzić za śpiewaka, a niemająca do tego żadnych podstaw
osoba pragnąca uchodzić za śpiewaka, a niemająca do tego żadnych podstaw; pseudośpiewak

# niby-polszczyzna

coś, co tylko z pozoru jest w języku polskim
coś, co tylko z pozoru jest w języku polskim; pseudopolszczyzna

# niby-pojazd

coś, co tylko z pozoru jest pojazdem
coś, co tylko z pozoru jest pojazdem; pseudopojazd

# niby-okno

coś, co tylko z pozoru pełni funkcję okna
coś, co tylko z pozoru pełni funkcję okna; pseudookno

# priapulidy

typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; niezmogowce
typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloidy, niezmogowce, gruboryjkowe

# niezmogowce

typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapulidy
typ drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloidy, priapulidy, gruboryjkowe

# priapulid

przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; niezmogowiec
przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloid, niezmogowiec

# niezmogowiec

przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapulid
przedstawiciel typu drapieżnych, morskich zwierząt bezkręgowych; priapuloid, priapulid

# dmuchaniec -09-30

potocznie: urządzenie do skakania wypełniane powietrzem; skakaniec
potocznie: urządzenie do skakania wypełniane powietrzem; skakaniec, pompowiec

# skakaniec

potocznie: urządzenie do skakania wypełniane powietrzem; dmuchaniec
potocznie: urządzenie do skakania wypełniane powietrzem; dmuchaniec, pompowiec

# płaskoziemca

1. osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemiec;
2. potocznie: osoba kwestionująca poglądy udowodnione naukowo i powszechnie uznawane za słuszne, będąca zwolennikiem teorii spiskowych
1. osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemianin; płaskoziemiec;
2. potocznie: osoba kwestionująca poglądy udowodnione naukowo i powszechnie uznawane za słuszne, będąca zwolennikiem teorii spiskowych

# płaskoziemiec

osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemca
osoba wierząca w to, że Ziemia ma płaski kształt; płaskoziemianin; płaskoziemca

# termopren

naturalny kauczuk cyklizowany
naturalny kauczuk cyklizowany; pliolit

# pierwouste

klad zwierząt bezkręgowych, u których pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy; pragębowce
klad zwierząt bezkręgowych, u których pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy; pierwogębe, pragębowce

# pragębowce

klad zwierząt bezkręgowych, u których pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy; pierwouste
klad zwierząt bezkręgowych, u których pragęba powstająca w czasie rozwoju zarodkowego przekształca się w otwór gębowy; pierwouste, pierwogębe

# pojedynczopodstawkowe

podklasa grzybów z klasy pieczarniaków
podklasa grzybów z klasy pieczarniaków; pieczarkopodobne

# pathfinder

[czytaj: paffajnder] samochód typu Nissan Pathfinder
samochód typu Nissan Pathfinder

# Pathfinder

[czytaj: paffajnder] model samochodu marki Nissan
model samochodu marki Nissan

# pasożytny

1. wydrzyk pasożytny - gatunek wędrownego ptaka z rodziny wydrzyków; wydrzyk ostrosterny;
2. dawniej: pasożytniczy
wydrzyk pasożytny - gatunek wędrownego ptaka z rodziny wydrzyków; wydrzyk ostrosterny

# szczeciniakowate

rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców
rodzina grzybów z rzędu szczeciniakowców; szczecinkowcowate

# sympatykomimetyk

substancja pobudzająca współczulny (sympatyczny) układ nerwowy
substancja pobudzająca współczulny (sympatyczny) układ nerwowy; sympatykotonik

# półstrunowce

typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowce, przedstrunowce
typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowce, przedstrunowce, strunogębe, szparoskrzelne

# prastrunowce

typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; przedstrunowce, półstrunowce
typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; przedstrunowiec, półstrunowce, strunogębe, szparoskrzelne

# przedstrunowce

typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowce, półstrunowce
typ bezkręgowych, morskich zwierząt wtóroustych; prastrunowiec, półstrunowce, strunogębe, szparoskrzelne

# autotopagnozja

choroba polegająca na zaburzeniu zdolności rozpoznawania części własnego ciała
choroba polegająca na zaburzeniu zdolności rozpoznawania części własnego ciała; somatotopagnozja

# skolopendry

rząd drapieżnych stawonogów z gromady pareczników
rząd drapieżnych stawonogów z gromady pareczników; skolopendrokształtne

# siedmiostrofowy

składający się z siedmiu strof
składający się z siedmiu strof; siedmiozwrotkowy

# scudo

[czytaj: skudo] samochód typu Fiat Scudo

# Scudo

[czytaj: skudo] model samochodu marki Fiat

następne >