SJP
*
SŁOWNIK SJP

X

Ostatnie znaczenia

# curl 2023-01-09 tevex

[czytaj: kerl] rasa kotów o uszach w kształcie półksiężyca, wywiniętych na zewnątrz

rasa kotów o uszach w kształcie półksiężyca, wywiniętych na zewnątrz

# płaskowiaczek

tyszerka płaskowiaczek - gatunek motyla, szkodnik dębu

tyszerka płaskowiaczek - motyl szkodnik dębu

# nieszczep 2023-01-08

lekceważąco: osoba, która nie zaszczepiła się przeciw COVID-19

osoba, która nie zaszczepiła się przeciw COVID-19

# telefoniarz

potocznie:
1. osoba prowadząca wiele jakichś działań przy użyciu telefonu;
2. pracownik instalujący linię telefoniczną;
3. notes z zapisanymi numerami telefonów

1. osoba prowadząca wiele jakichś działań przy użyciu telefonu;
2. pracownik instalujący linię telefoniczną

# szkolarz

1. naukowiec, uczony;
2. dawniej: uczeń, student; żak;
3. pejoratywnie: osoba posługująca się w myśleniu i działaniu uproszczonymi, szkolnymi formułami i zasadami

1. uczeń, student;
2. naukowiec

# skubany

potocznie: osoba budząca zazdrość, niechęć lub podziw; skurkowany, skurkowaniec, skubaniec

człowiek budzący podziw, niechęć lub zazdrość

# skubaniec

potocznie: osoba budząca zazdrość, niechęć lub podziw; skurkowany, skurkowaniec, skubany

potocznie: z niechęcią lub podziwem o chytrym człowieku; skubany, skurczybyk, cwaniaczek

# skurkowany

potocznie: osoba budząca zazdrość, niechęć lub podziw; skurkowaniec, skubaniec, skubany

potocznie: mężczyzna budzący negatywne emocje mówiącego; skurkowaniec

# skurkowaniec

potocznie: osoba budząca zazdrość, niechęć lub podziw; skurkowany, skubaniec, skubany

potocznie: mężczyzna budzący negatywne emocje mówiącego; skurkowany

# kapłon maf

1. młody, kastrowany kogut;
2. dawniej: zupa z wody, piwa lub wina i tartego chleba; wodzianka

1. młody, kastrowany kogut;
2. dawniej: zupa z woda, piwa lub wina i tartego chleba; wodzianka

# naroić 2023-01-07 tevex

naroić się -
1. o owadach: rozmnożyć się w dużej liczbie;
2. pojawić się w dużej liczbie

1. naroić się -
a) o owadach: rozmnożyć się w dużej liczbie;
b) pojawić się w dużej liczbie;
2. dawniej: spędzić dużo czasu na marzeniach

# naroić

dawniej: spędzić dużo czasu na marzeniach, nasnuć wiele marzeń

# ziele

ziele angielskie - czarne, kuliste owoce korzennika lekarskiego, służące jako aromatyczna przyprawa, wykorzystywane także w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym

# awatara

w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatar

w hinduizmie inkarnacja bóstwa

# awatar

w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa; avatar, awatara

avatar;
1. w religii hinduistycznej: ucieleśnienie, uosobienie jakiegoś bóstwa;
2. obrazek reprezentujący użytkownika w internecie, grze komputerowej, forum itp.

# awatar

obrazek reprezentujący użytkownika w internecie, grze komputerowej, forum itp.

# klektać

1. o głuszcu: wydawać dźwięk w czasie toków;
2. dawniej: klekotać

dawniej:
1. klekotać;
2. potocznie: mówić dużo, głośno i bez zastanowienia, np. klektać bajki

# op

skrótowo: operator (np. telekomunikacyjny, czatu)

# off

środowiskowo: pisanie nie na temat, odbieganie od tematu; offtop

# offtop

[czytaj: oftop] środowiskowo: pisanie nie na temat, odbieganie od tematu; off

[czytaj: oftop] potocznie: pisanie nie na temat, odbieganie od tematu

# off

środowiskowo: niekomercyjny, zrywający z tradycją, odcinający się od nurtów popieranych przez oficjalne instytucje

# off

środowiskowo:
1. niekomercyjna działalność artystyczna; underground;
2. teatr nowatorski i zrywający z tradycją, niezależny od oficjalnych instytucji

niekomercyjna działalność artystyczna; underground

# son

latynoamerykański gatunek muzyczny

# mech

w science fiction: wielki robot, zwykle humanoidalny robot bojowy, sterowany przez człowieka

# ganja

[czytaj: gandzia albo gandża] potocznie: marihuana; gandzia, gandża, gańdźa, marycha, maryśka, staf, stuff

potocznie: marihuana; gandzia, gandża, gańdźa, marycha, maryśka, staf, stuff

# schab

młodzieżowo: otyły mężczyzna z fałdami tłuszczu na karku i barkach, wobec którego odczuwa się pogardę i strach

# lablab

1. rodzaj roślin z rodziny bobowatych; wspięga;
2. gatunek rośliny z rodziny bobowatych; fasolnik egipski, lobia, wspięga pospolita, chropawiec pospolity

roślina zielna z rodziny bobowatych; fasolnik egipski; lobia

# strzał

młodzieżowo: cios, uderzenie

# sztych

potocznie: lewa w grze w karty

# sztych

1. technika graficzna polegająca na ryciu rysunku na metalowej płycie, wypełnieniu go farbą i odbiciu na papierze;
2. rycina wykonana dowolną techniką rytowniczą;
3. ostry, szpiczasty koniec broni białej;
4. cios zadany ostrym, szpiczastym narzędziem;
5. potocznie:
a) spłaszczona blacha łopaty osadzona na trzonku;
b) kopanie łopatą w ziemi;
6. krótka, złośliwa uwaga lub odpowiedź;
7. smuga światła lub cząstek lasera;
8. dawniej: handel wymienny

1. część głowni broni białej służąca do zadawania ran;
2. obraz wyryty na metalowej płycie;
3. lewa w grze w karty;
4. pchnięcie ostrym przedmiotem;
5. zagłębienie w ziemi łopaty lub szpadla na całą długość ostrza

# pretorianin

1. w starożytnym Rzymie: żołnierz straży przybocznej wodzów i cesarzy;
2. przenośnie: człowiek ślepo oddany jakiemuś przywódcy

w starożytnym Rzymie żołnierz straży przybocznej wodzów

# centumwirowie

trybunał sądowniczy w starożytnym Rzymie

# najfajowszy 2023-01-06

stopień najwyższy od przymiotnika: fajowy

# fajowszy

stopień wyższy od przymiotnika: fajowy

# groszek

1. pojedyncze nasiono groszku (rośliny);
2. kółeczko wielkości groszku tworzące wzór z innymi podobnymi kółeczkami;
3. mały, okrągły cukierek

# groszek

1. roślina uprawiana ze względu na jadalne nasiona w kształcie kulek;
2. zielone nasiona groszku (rośliny) używane jako dodatek do potraw;
3. roślina ozdobna o prostej lub pnącej się łodydze;
4. drobny węgiel

# pasożyt

organizm roślinny lub zwierzęcy żyjący kosztem innego organizmu; parazyt (dawniej)

1. organizm roślinny lub zwierzęcy żyjący wewnątrz lub na zewnątrz organizmu - jego kosztem; parazyt (dawniej);
2. człowiek żerujący na pracy innych, żyjący cudzym kosztem; darmozjad

# pasożyt

człowiek żerujący na pracy innych, żyjący cudzym kosztem; darmozjad

# wakować

1. urzędowo o posadzie, stanowisku itp.: być wolnym, nieobsadzonym, niezajętym;
2. potocznie: zrzekać się tytułu mistrzowskiego w boksie

urzędowo o posadzie, stanowisku itp.: być wolnym, nieobsadzonym, niezajętym

# najzdolniej

stopień najwyższy od przysłówka: zdolnie

# zdolniej

stopień wyższy od przysłówka: zdolnie

# naklikać

1. kliknąć wiele razy;
2. naklikać się - zmęczyć się klikaniem myszką komputerową

# onychofag

osoba chorobliwie obgryzająca paznokcie

# skomoroch

1. w średniowiecznej Rosji: wędrowny aktor, kuglarz lub muzykant;
2. dawniej: osoba tresująca i oprowadzająca niedźwiedzie; niedźwiednik

rosyjski wędrowny aktor; komediant

# niedźwiednik

osoba tresująca i oprowadzająca niedźwiedzie; skomoroch

osoba tresująca i oprowadzająca niedźwiedzie

# diadektomorf

przedstawiciel podrzędu dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie

# diadektomorfy

podrząd dużych czworonogów żyjących w karbonie i permie, wykazujących cechy płazów i gadów

# allomorf

w językoznawstwie: funkcjonalnie obojętny wariant morfemu; alomorf

# alomorf

w językoznawstwie: funkcjonalnie obojętny wariant morfemu; allomorf

funkcjonalnie obojętny morfem

# psychograf

przyrząd do przeprowadzania eksperymentów medialnych lub spirytystycznych

# psychograf

psycholog sporządzający psychogramy

# czartopłoch

ludowa nazwa trującego grzyba o czerwonym kapeluszu, blaszkowatym hymenoforze i trzonie bez wyraźnego pierścienia

# rudyst

przedstawiciel rzędu wymarłych małżów rafowych

zwykle w liczbie mnogiej - olbrzymie małże żyjące w okresie kredowym, z których skorup powstały pokłady wapieni

# rudysty

rząd wymarłych małżów rafowych

# hipuryt

skamieniała muszla należąca do zaginionego małża z rzędu rudystów

# goniatyt

wymarły głowonóg z podgromady amonitów

# goniatyt

skamieniała skorupa amonitu (kopalnego głowonoga)

1. przedstawiciel podrzędu amonitów występującego od dewonu do permu
2. skamieniała skorupa tego amonita

# koprolit

1. skamieniała grudka kału zwierzęcia kopalnego;
2. nieskamieniały ekskrement dżdżownic tworzący biohumus

koprolity są to skamieniałe ekskrementy zwierząt kopalnych, zbudowane z fosforanów, stosowane jako nawóz

# orbitoid

pierwotniak kopalny z górnych warstw pokładów kredowych

# selenograf

astronom zajmujący się opisem powierzchni Księżyca i opracowywaniem jego map

# naokolusieńko

zdrobnienie od: naokoło; naokoluteńko, naokolutko

# naokoluteńko

zdrobnienie od: naokoło; naokolutko, naokolusieńko

# naokolutko

zdrobnienie od: naokoło; naokoluteńko, naokolusieńko

# pirs

1. pomost do cumowania statków i przeładunku towarów, wchodzący w głąb basenu portowego;
2. pas suchego terenu między sąsiednimi basenami portu

kamienny, betonowy lub drewniany pomost do cumowania statków i przeładunku towarów, zbudowany w akwenie prostopadle lub ukośnie do brzegu

# Duch Święty

według religii chrześcijańskiej: trzecia osoba boska, obok Boga Ojca i Syna Bożego, występująca w ramach Trójcy Świętej

według religii chrześcijańskiej: trzecia osoba boska, obok Boga Ojca i Syna Bożego, występująca w ramach Trójcy Przenajświętszej

# flota maf

1. ogół okrętów wojennych i statków handlowych jakiegoś państwa;
2. potocznie o pieniądzach, gotówce; kasa, sałata, zielone, mamona;
3. środowiskowo: pojazdy używane w działalności przedsiębiorstwa

1. ogół okrętów wojennych i statków handlowych jakiegoś państwa;
2. potocznie o pieniądzach, gotówce; kasa, sałata, zielone, mamona;
3. środowiskowo: pojazdy używany w działalności przedsiębiorstwa

# hobbit

przedstawiciel rasy z powieści fantastycznych J.R.R. Tolkiena, o niskim wzroście, obrośniętych stopach i z zamiłowaniem do jedzenia

przedstawiciel rasy z powieści fantastycznych J.R.R. Tolkiena, o niskim wzroście, obrośniętych stopach i zamiłowaniem do jedzenia

# sarplaninac tevex

[czytaj: szarplaninac] rasa psów z grupy molosów; owczarek jugosłowiański

# fafel 2023-01-05

obwisła warga u psa

# tamal

danie meksykańskie z nadziewanego ciasta z mąki kukurydzianej owiniętego liściem z kolby kukurydzy

# żarno

dawne prymitywne urządzenie do ręcznego mielenia zboża składające się z dwóch płaskich kamieni mających kształt koła; żarna

# żarna

1. dawne prymitywne urządzenie do ręcznego mielenia zboża składające się z dwóch płaskich kamieni mających kształt koła; żarno;
2. przenośnie: następowanie po sobie jakichś zmian

urządzenie do ręcznego mielenia zboża, składające się z dwóch kamieni w kształcie koła każdy. W tym, który leży na górze, jest wykonany otwór do wsypywania ziarna.

# afrakta

statek wiosłowy używany w starożytnej Grecji

# mirohład

utwór poetycki złożony z wymyślonych wyrazów

# kastaniet

hiszpański instrument perkusyjny składający się z drewnianej rękojeści i pary drewnianych muszelek związanych sznurkiem; kastaniety

# kastaniety

hiszpański instrument perkusyjny składający się z drewnianej rękojeści i pary drewnianych muszelek związanych sznurkiem; kastaniet

hiszpański instrument perkusyjny

# muzealium

eksponat muzealny

# precjozum

drogocenny przedmiot

# miscellanea

[czytaj: miselejnia] zbiór tekstów o różnorodnej tematyce i różnych autorów; rozmaitości

zbiór tekstów o różnorodnej tematyce i różnych autorów; rozmaitości

# miscellaneum

[czytaj: miselejnium] książka zawierająca teksty o różnorodnej tematyce

# preliminarium

1. wstęp, początek czegoś;
2. preliminarium pokojowe - wstępny traktat pokoju zawierany pomiędzy stronami prowadzącymi wojnę

preliminarium pokojowe - wstępny traktat pokoju zawierany pomiędzy stronami prowadzącymi wojnę

# sakramentalium

w Kościele katolickim: obrzęd liturgiczny (błogosławieństwo, poświęcenie itp.) albo służący temu obrzędowi przedmiot

# kabirpanth

członek indyjskiej wspólnoty religijnej założonej przez Kabira Dasa w XV wieku

indyjska wspólnota religijna

# kabirpanthowie

indyjska wspólnota religijna założona przez Kabira Dasa w XV wieku

# podśmiechujka

(zwykle w liczbie mnogiej) potocznie: ironia, kpina, drwina; prześmieszek, prześmiech

(zwykle w liczbie mnogiej) potocznie: ironiczne traktowanie kogoś; kpina, drwina

# siedmioraczek

każde z siedmiorga dzieci urodzonych podczas jednego porodu

# wieloryb

wielki ssak morski o poziomej płetwie ogonowej

wielki ssak wodny występujący w wielu gatunkach w morzach całego świata

# sześcioraczek

każde z sześciorga dzieci urodzonych podczas jednego porodu

# pięcioraczek

każde z pięciorga dzieci urodzonych podczas jednego porodu

# ośmioraczek

każde z ośmiorga dzieci urodzonych podczas jednego porodu

# trafo

potocznie: transformator

potocznie o transformatorze

# poświęta

potocznie: okres następujący bezpośrednio po świętach

# imbroglio

[czytaj: imbrolio] scena operowa wyrażająca środkami muzycznymi wielorakość równocześnie przebiegających wątków akcji

scena operowa wyrażająca środkami muzycznymi wielorakość równocześnie przebiegających akcji; efekt imbroglio osiągany jest przez równoległe prowadzenie dwóch lub więcej partii wokalnych i instrumentalnych o różnym metrum i rytmie

# legato

określenie wykonawcze: ściśle łącząc kolejne dźwięki

w muzyce: ściśle łącząc kolejne dźwięki

# ritenuto

część utworu muzycznego grana ritenuto (zwalniając, powstrzymując natychmiast)

# sforzato

[czytaj: sforcato] część utworu muzycznego grana sforzato (wzmacniając); sforzando

# sforzando

[czytaj: sforcando] określenie wykonawcze: wzmacniając, akcentując; sforzato, forzato, forzando

określenie wykonawcze: wzmacniając, akcentując; sforzato; forzato; forzando

# sforzando

[czytaj: sforcando] część utworu muzycznego grana sforzando (wzmacniając); sforzato

# smorzando

[czytaj: smorcando] określenie wykonawcze: ściszając, zamierająco

określenie wykonawcze: ściszając, zamierająco

# smorzando

[czytaj: smorcando] część utworu muzycznego grana smorzando (ściszając)

następne >